Kinh nghiệm chụp ảnh: Hướng dẫn chụp ảnh chân dung (phần II)

Kinh nghiệm chụp ảnh: Hướng dẫn chụp ảnh chân dung (phần II)

PV  | 30/08/2012 0:00 AM

thích

Hướng dẫn bạn thiết lập các tùy chọn trong máy ảnh.

Ở Việt Nam, có một quan niệm tồn tại đã từ lâu như một lẽ hiển nhiên, rằng những ai theo đuổi ảnh chụp phong cảnh thường sẽ lựa chọn Nikon, còn những ai yêu thích nhiếp ảnh chân dung thường sẽ chọn lựa Canon. Đó là bởi vì màu ảnh mà Nikon tạo ra thường rực rỡ, có độ tương phản cao và thiên về tone đỏ vàng ấm áp. Trong khi đó, màu ảnh do Canon tạo ra lại thiên về tone xanh lành lạnh, và có độ tương phản dịu mắt. Cộng thêm yếu tố người Việt Nam thuộc chủng người da vàng, nên ảnh chụp chân dung bằng các sản phẩm của Canon thường cho ra kết quả mà cả “mẫu” lẫn “nháy” đều mơ ước: một nước da trắng trẻo (do tone xanh của máy kết hợp với sắc vàng của da), mịn màng (do độ tương phản dịu mắt của máy) như của các cô gái nước ngoài!
 
Tuy nhiên quan niệm đó ngày nay đã không còn mang nặng tính áp đặt như xưa nữa, bởi hầu hết những ai chơi ảnh chân dung bằng máy kỹ thuật số đều đã có trong tay một cây đũa phép thần kỳ: phần mềm Photoshop. Cá nhân người viết bài này thiên về ảnh chụp đời thường, báo chí nên không giỏi về Photoshop, nhưng tôi vẫn thành thật khuyên các bạn nếu muốn có những tấm hình chân dung đẹp – đặc biệt khi điều kiện kinh tế không cho phép sở hữu những chiếc ống kính hay thân máy đắt tiền – thì hãy tìm hiểu cách xử lý hậu kỳ bằng phần mềm này.
 
Chuyện tone xanh hay tone đỏ, ám màu này màu kia, chỉ cần bạn lưu ảnh lại dưới định dạng RAW và dùng Photoshop phiên bản đi kèm Lightroom thì đều có thể sửa lại được chỉ bằng vài cái kéo chuột rất đơn giản. Để học về Photoshop, có thể tìm và download giáo trình bài bản từ cơ bản tới nâng cao từ trên mạng, hoặc có thể tìm các tutorials có kèm video hướng dẫn để học theo từng kỹ thuật chỉnh sửa ảnh khác nhau. Tại Việt Nam, các bạn có thể học và trao đổi kinh nghiệm sử dụng Photoshop tại diễn đàn vnphoto theo link sau: http://www.vnphoto.net/forums/forumdisplay.php?f=18
 
Đặc biệt trong diễn đàn này, các thread do nhiếp ảnh gia hafoto “đứng lớp” nhận được rất nhiều phản hồi tích cực về tính hữu dụng và đơn giản của các bài giảng.
 
Bên cạnh việc học sử dụng Photoshop, một vài bí quyết sau sẽ giúp bạn có được tấm hình chụp chân dung thật đẹp:
 
1.      Cân bằng trắng chính xác
 
Cân bằng trắng (white balance) chính xác là một bước vô cùng quan trọng để tránh cho ảnh chụp bị ám màu một cách vô ý (và do đó da mẫu cũng bị ám màu theo). Máy ảnh nào cũng đều có tính năng cân bằng trắng tự động (auto white balance) và các cân bằng trắng theo điều kiện sáng định sẵn (sunny, cloudy, shadow, flash, v..v..), tuy nhiên chúng thường không hoạt động chính xác trong các điều kiện sáng phức tạp với nhiều nguồn sáng khác nhau (đèn huỳnh quang cùng với đèn sợi đốt trong một căn phòng có ánh nến chẳng hạn!). Lúc này, có hai cách để kiểm soát cân bằng trắng:
 
Cách 1: sử dụng cân bằng trắng theo độ K
 
Để hiểu rõ hơn về tính chất của độ K trong cân bằng trắng, các bạn vui lòng đọc lại bài viết về Thiết lập các thông số trước khi chụp. Một cách đơn giản và dễ nhớ nhất: độ K để càng cao sẽ cho ra nước ảnh càng nóng (ngả vàng đỏ, ấm áp). Hệ quy chiếu độ K trong thiết lập white balance với từng trường hợp chụp cụ thể như sau:
 
Trời xanh, quang | 10.000 - 15.000 K
Trời âm u nhiều mây | 9.000 - 10.000 K
Ánh sáng ban ngày (trời quang, mặt trời cao) | 6.500 K
Ánh sáng mặt trời (trung bình) | 5.400 - 6.000 K
Đèn flash | 5.400 - 6.000 K
Đèn huỳnh quang | 4.000 - 5.000 K
Mặt trời mọc / lặn | 3.000 - 4.000 K
Đèn chiếu sáng gia dụng | 2.500 - 3.000 K
Đèn dây tóc | 2.650 - 2.980 K
Nến | 1.200 - 1.500 K
 
Như vậy, nếu muốn màu da mẫu khi lên ảnh không quá gắt (như màu tôm luộc), người chụp có thể giảm đi một giá trị độ K để tăng thêm sắc xanh cho ảnh.
 
Cách 2: sử dụng custom white balance
 
Đáng tiếc là không phải máy ảnh nào cũng có cân bằng trắng theo độ K. Đây là một tính năng thường chỉ được cung cấp trên các dòng máy ảnh cao cấp của các hãng. Với các dòng máy ảnh thấp hơn (và cả máy compact), người dùng có thể sử dụng tính năng custom white balance. Hiểu nôm na là với custom white balance, người chụp sẽ chỉ thị cho máy biết “Cái ABC XYZ này được gọi là màu trung tính (neutral) trong điều kiện chụp ngày hôm nay.” Từ đó, máy sẽ dùng thông số màu mà nó đo được với cái ABC XYZ đó để chọn làm tone trung tính cho mã hóa màu.
 
Cách sử dụng custom white balance như sau:
 
Đầu tiên, bạn cần một mảnh giấy màu trắng. Hoặc tại các cửa hàng trang thiết bị nhiếp ảnh, bạn có thể hỏi mua loại greycard 18%, là loại giấy chuẩn xác nhất để phục vụ mục đích này.
 
Chụp một tấm hình trong điều kiện ánh sáng mà sau đó bạn sẽ thực hiện bộ ảnh, với mảnh giấy này chiếm toàn bộ phần trung tâm khung hình. Chú ý White Balance lúc này để Auto.
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Trong Menu, chọn Custom White Balance:
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Máy sẽ tự động chuyển về chế độ Xem lại, từ tấm hình chụp gần đây nhất, chính là tấm hình vừa chụp ở bước trên. Nhấn nút Set, máy sẽ hỏi bạn có chắc muốn sử dụng dữ liệu của tấm hình này để làm custom white balance không. Chọn Yes:
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Nhấn nút WB trên thân máy, hoặc với một số mẫu máy khác bạn phải vào Menu / White Balance và chọn kiểu cân bằng trắng là Custom:
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Lúc này, máy đã sẵn sàng để chụp hình với cân bằng trắng theo dữ liệu bạn đã nhập:
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
2.      Tận dụng nguồn sáng tự nhiên
 
Tại sao cứ trời nắng đẹp là chúng ta lại rủ nhau đi chụp ảnh ngoài trời? Tại sao bạn gần như hoàn toàn bất lực với ảnh chụp chân dung lúc 12 giờ trưa? Tất cả là do tác động của nguồn sáng tự nhiên tại thời điểm chụp. Trời nắng đẹp cho ta 3 cái lợi: Cái lợi thứ nhất là tâm trạng thoải mái, phấn khích. Cái lợi thứ hai là tạo ra tone màu ấm áp, tươi tắn, độ tương phản tốt cho tấm ảnh. Cái lợi cuối cùng là nhờ có nguồn sáng tự nhiên đầy đủ này mà ta có thể giảm thiểu ISO xuống mức tối đa, do đó tạo hiệu ứng mịn da cho mẫu (tôi luôn thích thủ thuật này vì nó thực sự hiệu quả, đặc biệt với những ai sở hữu một chiếc máy có khả năng hạ thấp ISO xuống mức 50!).
 
Trong khi đó, thời điểm 12 giờ trưa thông thường nắng vừa quá gắt, dẫn đến hiện tượng “bạc màu” ảnh, vừa có góc chiếu rọi thẳng đứng từ trên cao xuống, gây hiện tượng đổ bóng trên mặt mẫu (hai mắt tối sầm, đen thui do hàng mi giả quá dài!).
 
Với ảnh chụp chân dung, an toàn nhất là chụp thuận chiều ánh sáng. Tức là nguồn sáng ở phía sau lưng người chụp, lý tưởng nhất là chếch 45 độ từ chính giữa hoặc hai bên phía trên chiếu xuống mẫu. Tuy nhiên, nếu muốn tạo ra hiệu ứng đường “ven” – ví dụ như một luồng sáng đẹp xung quanh mái tóc chẳng hạn – thì ánh sáng lại phải đến từ chiều ngược lại (chếch 45 độ từ sau lưng mẫu về phía người chụp) thì mới có thể thực hiện được. Trong cả hai trường hợp này, người chụp đều cần thiết lập Metering mode ở chế độ Spot metering, và đo sáng vào đúng mặt mẫu để đảm bảo mặt mẫu không bị cháy sáng hoặc thiếu sáng.
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Mái tóc lên màu rất đẹp khi sử dụng nguồn sáng chiếu ngược, nhưng rủi ro bị tối mặt mẫu là gần như không thể tránh khỏi. Lúc này, bạn cần một nguồn sáng phụ trợ.
 
3.      Sử dụng nguồn sáng phụ trợ
 
Khi điều kiện ánh sáng tự nhiên không đủ để đáp ứng nhu cầu ảnh chụp (chụp trong nhà buổi tối, chụp ngược sáng) thì nguồn sáng phụ trợ sẽ giúp bạn đảm bảo tấm ảnh được đủ sáng. Hãy bật tất cả các loại đèn mà bạn có, đặc biệt ưu tiên bóng đèn sợi đốt vì chúng cho tone màu ảnh ấm áp hơn ánh sáng đèn huỳnh quang. Ngoài ra, hãy sử dụng tấm hắt sáng hoặc đèn flash một cách thật linh hoạt.
 
Tấm hắt sáng
 
Có rất nhiều cách để sử dụng tấm hắt sáng. Nhưng cách đơn giản và phổ biến nhất (thường gặp trong ảnh chụp album cưới ngoài trời) là tạo một góc phản chiếu, đón nhận ánh sáng từ phía trên rọi xuống và hất ngược lên vùng bị đổ bóng của mẫu.
 
kinh-nghiem-chup-anh-huong-dan-chup-anh-chan-dung-phan-ii
 
Đèn flash cóc
 
Đèn flash cóc đi kèm theo máy (built-in flash) bị khá nhiều người ghét bỏ, bởi chúng thường phát ra ánh sáng quá mạnh, đánh trực diện vào mặt mẫu, khiến ảnh bị lóa, màu ảnh bị “bạc” và giảm chiều sâu của ảnh. Tuy nhiên nếu biết sử dụng, cũng như trong nhiều trường hợp bất khả kháng, thì built-in flash vẫn rất có ích.
 
Việc đầu tiên cần làm là giảm bớt độ sáng của đèn flash. Trên một số mẫu máy tiên tiến hiện nay, lấy ví dụ Canon 60D, bạn có thể làm việc này bằng cách sau:
 
Vào Menu / Camera Setting (Tab 1)  / Flash Control / Built-in flash func. setting / Flash mode: Manual flash / giảm exp. comp từ mức 0 mặc định xuống 1/2, 1/4, 1/8,… cho đến 1/160. Ánh sáng phát ra từ đèn lúc này chỉ còn làm nhiệm vụ đánh phớt nhẹ lên mặt mẫu, không ảnh hưởng tới hậu cảnh và không làm “bạc” màu ảnh.
 
Với máy ảnh du lịch, thông thường không chỉnh sửa được tính năng này, người dùng có thể sử dụng một miếng khăn giấy mỏng bọc quanh đèn flash của máy, dùng băng dính để dán cố định lại.
 
Đèn flash ngoài
 
Như đã nói ở phần trước, external flash cũng có thể tăng hoặc giảm cường độ sáng như built-in flash, nhưng nhờ các vật dụng tản sáng hoặc thay đổi hướng đèn, người dùng có thể kiểm soát nguồn sáng phát ra một cách linh hoạt hơn. Cách sử dụng external flash phổ biến nhất là gắn kèm diffuser, và hướng chúng lên trên một góc từ 45 đến 90 độ để tránh ánh sáng phát trực diện vào mẫu.
 
Ở phần cuối của loạt bài viết Hướng dẫn chụp ảnh chân dung, GenK sẽ hướng dẫn bạn đọc cách tương tác với mẫu, bố cục và chỉ đạo mẫu diễn xuất (posing) sao cho hiệu quả.
 
Xem tất cả các bài viết thuộc Chuyên đề máy ảnh số.
Xem những bài viết thuộc Kiến thức nhiếp ảnh.
Xem các bài viết về Kinh nghiệm chụp ảnh.

    Tham khảo XS Kết Quả để xem kết quả xổ số.

    Xem lịch âm dương tại Xem Lịch Âm.

    Xem bong da Xem bong da 247.

    Công cụ tính toán https://calculatorss.us.

    Tin tức game https://gamekvn.club.

    LeneKdIlE8XsgJNcWGYyyfNRgtLKY tN7Y6U5dB1TMZ6B9AAh1lr5tqHPVKBBrD6kZAu6Pw95rw33FRSekHdsQt2BKlxzKamdKfuudwJaSM fbxRIQs0aOTyQG3JH5rY xQZXjDdbLbTn7i7xrXpcl3YkxGqbp6gOZMhPpufNO9ejykYb36Sr47ndSoHWwgToIJC0UDcO59Jr cRW9kI27ThoqKG7D6t330kft57i u7M 0vtnKHmTOplmCWyliKmLykH9ZQOE1SBJx9rw4YvUCBuqztR7bGWPiazJsYeZ4OVK2UgggvmApaZLnK5hPpwdYPwJx VNClDpelTLrAkV8IFhX2zHlvzR8gRcSHnRx4dgKNzdqBpfSwovLL8wepUyDgaXWLjzxNEtZEDtcD0tr8LbOATL7iY0vAdLBk7YPyQdjS9KMpnw7OkFWggeQNVfD2lHb22MkwsSX73Yzma2 rFeURtEssOv1c3neOWKrzH8pGYR4kgCCnIotOiBMkrpVaNIeoCwmUdkuAHL8e18XazpytJQCGR6JeFSXjCUOheyO5KMtvBIXQjgDrbW3hGqd8JFK95GFvkqIWSmfvZTTKZ6FaLJU7uE1VElWQs6mMw7gRPx4lLDzwQcpMTjG97LS6xsgpNLgySS2dE1Dn8UF7TVFTkUdqjolpzBclDSI EhdRuZRgXJHdor5Iy1dlM2F6JPlYmRoPskY763D2PqqQbkuxcPH EPJWL jVKcavlPkWMLdXoX5zUjOHSpftlxq5F7UllJJilRFXks51CuEzGG91 V3EKRmFCkD4ADCZKcRGzq7FEa iv5bwhI5W0FQ1MlLpMuRrE0yMKq7wp45NTlb9beJN3uaecFboWdFJztHJAAM9EUVh4YTSnRcmTNySUd9C1b4A7RFQtYjsdHe3z ojVu0ZENcjDqgF8mEp9ySorWZS13Uctq8a74BT2ZDOG5TRtxEv6rQm 2R4uyrlPxRZGlIpLYb7VQtEUzvWxYmJbmyErZGjDnUBvrGrIa orouOfO9DwQrrfDZKbBcvI2L2digvlSfjzvsS0DhsZOqKKd TlbDAVGm3OxasnqI89xdENRduOGOERIfoXutUMvcCUfmvhXGk 7oCeSMP9WWsvRgo2lWW6dRyERRRSidHTAz muEuZL3ImxIFSytann3LYesNYnAsQH5XsTJbOIJwyki1xAZyUeoHVsrmSjIBkYS73Hjun9wVNjL7IysRch4ScwD1XCAwH GOjV76H6jXObQY7a28bXUsfFPgFTmLlb9GizhRtsVAycuQs7uedQT Gy7hVjw111W8n5URflx9gbw84feIG4LUMP2iVqTk2QloI1dIdN3teAl6pt01 APp8pAFrsoKPDYqhdw0zPhmhCOE8K9GOud7DcMNYL7ImLiS8Tgh wKqYlglf3AolA2GkBLJkpKC3slxnsrpPEQTIYTkaKFmvAqPr0HcKaFDcJg50GrL4R8wARk3lLmux63nXgTcz4xDNI3nk9AwxUXtAByUUly5ka9BKsXTeyw0jYHuB8lK808tWbza5vbWR3iv8qyXGt7vicEDIfa8FT5j0wkltURNYOiEK2FLLq bTy7Ax9cNUOTKDNVaC9uf8tXE7 NzNA3Rn9JnLhiYKNL3wIo xZEsM9tTqB5MeheHRzYyGkXol4BYXc9Osp3CdTwRujHm22vd6oXmAUrb6UDpBu97N0xOTAheZEYLsBVh FtNfErY6mKjpEYkSFwq6NQswQphJOy oZKwnrgeuie0mVllQuDP6YV72ktzduxR5rfAP4SNoSZp9uTjbHLA3yqsewGghEXFviYhvMhdSdbY5flj kljYFTfI7uK06OiMp2fjk eoKtEN3KmUBaB1hQ5sLZmKQKKwPci2WMDcPqb0iZLLuMVov3ZW1xTKSntKzBiP7SLFT5etVyOWt083fYpsqPEPZPRb9Bz5lSfad103cakaH04tlKUnmf KhPv26peF2gsfOf1ymhN9U2SYAoOFFQXik7Uci1NdU0SHq6ZiW0L7COSHiqYvX96ciawf3nfcngDrVY4Xr68Y4o7Phd8lSfdYFVrYW4mrEmkgLEDyCT6paXmBiSoCx5Uzt1izE9Mhgad6loboAhiy7OfatoALUTrbUP3U2ktuV0ZDz61VnRNf6ZV3QU1j1qCcn TiXQx9F6lkETBRBcyJpWrV3zQsxyCJTmczaFHcjHN8Hl7tHFkgF8Rlg68Fus923aDqpbuc8sL0bC1yOxh7Wgt8W2XJ3qls00qpflwOTdTIjrf5UdeYoe7xvoYoVC4DIHMUz0fwnat 0i9nQRaVB pPtQ6pecnW9qEdf6CebAUaU4e7TnVwClEeHbfI Uv9v7Ak1yE w6hfsB nghkk3 aSbX 3jbdR pOlhqEywezNWGiYEoOf7cIomwHBRNn2sJnCB5T7AfAeJj1LNIC1K5MX1h04PuOoziraxKMxMbx8ry7SVdPvBy4ZgIXIXsFx6ky5hR9PeUVAo16XkaqhxtMlgA6Dz68Z0cfNWmaVmr2bjm6rS95fCx1dj61a4M24Eq0GfyGUtlbgCPzTXnJ5FZ9KyAb2Jt44ulVE0R4wZhvAV60KOwfB6oVdmfN4fS6rBFOEJLRqhhE0uA YdvY8J4GRmjQx2Az5WYTMUbvzw9Eq3eCCveco1gdyUwQabudDoI5jXUM8ZsSQZyJlp4czgpbjWa0zgADrAZDmu0jJN2w7t113XVpyAzQS8fw0RwMMZ1vIwbxq7W9u3xqj5yUPtvvYJ4ZyJKQbUQgdWm1EGzpsirjPDujtd5ocpMHwgRO6u6CVayT8KNXIs6hlAQq6pIZxt8H0vcega9BBBo365SPMtLqhg2iUL62HurO2sE29h09OHK9dGxhNIo51Ucd1d4XbD0x6VmPbYEHgEM0n5F0NXgDCFmFTwAi1BDgK3IeiReUfTLxAo7 gvWwt9VIVHez7gaZNnvnNhKsXjBvKXW1aQzF6CPIAcuzEVJzaWACIgEGQcCGhja80kvbhLaznuIIZrIiCD1K5TOpUY0ZEV1wfCxT5BKytNuhXzmSmIoIxUxxWpL4Gtgtr2WG6SCI8j7dOKXvZhjUq0zZh0gVa0LAwfDsSnN20Xz7ilZRkCOxeypH7GcFbUPrrqPnW qTuQc3oybQYruZeloxfGnupgUX8jI05TXr8PTegApLARuIc2ev3v9rKoOWRtv8JmMBZiQu119knJBiBPw8z14 x849D6unakjuvY7v9FPDbj1G5tPKmb1mpQPe15nJTyETvH4LzcP5d4wYd8iIe2wi6x9DRgLTNRIUbaz51TOIRuUaZk9t06pSHyRnarohqwLHpBSFeFOA9icvNGXEU3ul26keE0ZgQbyDO6Jpbhe4PuZLkAX367a7o7apUsFm20WPLplOu03YtN4YcqyRs1Dh4C2NGqQ 6GihWi82qcWISsZu2mGlazouszwudNOvG3drZZY65PykUlCcWKXD7ndOkQAN iShj9gLU92RjsVUapIqgb4QKWyjH56j4svWCq3zVvWVOEiz2TPZpsHVnPUiMzdrqKz93fjbcItKr5NSlK747u22NqMKevop1lrgalZqz7ypry cG6O6od5cmyRAKqNPvJcN4opAD9rH GMcNxegKdixJQWvdabanvSEwi2EeJcLHXvgS7ZUhoOdIxjMQRmEgwISOYuEI5n11tRijJJk77O1lkwWw7bf6AHmembrK28ulUB9inPP0AckcpnloNNcf1HLyVj8yplJEhN1of0YlA5 ekgq3OJI1waaPao2iGOuq9WLT4XXFUDz6pUmggOcB4wGZpR MwtDyQM1MJK8f4X43k4rXGDH2TEvCealEMDyXGYqonxlJLc9VGXLhRp 6zorN7nQzUZPQNLvfiJxy9ckyLfet0ZNrc6uAl4dOdpff0zn4n JkViqqbqEeb83osGOKtTE73uK PBSKwcH6V6AX1oGJrcGr62XvI9j9NS2AyTBurgdXnzC98MDr M9NuicLyX7zwQR0lJoSIWWrqUnLNM2z93EvcofMDVz90hfIMXybzjukWRomwMTAaNq2I3AIr6eS59ncDUVMfch8eIxGw HOljMllq5D2BYybrr3ZLYZbW2YXBMXeb zranqT8ZtqypSgODvdpHh16oCRO4thJWADRyX0laf7QEIaioF5gr5XR0OO8KqJEziuxvMEB4wtpiio lMr1FcS5P4qVucozCxAtLN51mmOyeZW3XWZZZJRjZKXkDh5t4K4wRgx0NhGEKbQl eosWraTEZTA5quXvkoGoaa 1bSpZWVG5HRV 7KdSJmpXWnd5F ALgH82on3kffZQaCBcUCaU9cbIzHD505fCym5MZI7VhPuvmGCXhLnG1Yni4aFGC9bQ jEgGYIanKN3dbqU W4C1rUkw9kypID1Psv9qLtjfJmp5PX6g5RX0DCFqGhNAf2qhmxT9otVw6GbRm9h91M0xYpNPIcBXUK9jNmT2IdWI0eR2sUIh6uDX3xi32q4NzgXErEMGHOnUNVKHnDhYuDCYxNnoZohSBDvKCpI QNLnF0PQbjlZPvHLKBpQpcVfqk8kDsoXgfQeMl7YB3Lo8vSYohLUYLnEI7McmtAZJUZeFwAfsPxor2jmrfBqQ4USFsofFMhrd4QxQw3IH4tOzl7MBvGQPDfWQR9dBKwYLc5 N35IjnlHR1sjIcTZFqrP64QuoCPosWT AdDtP03ksVxBZTR0Qat8URXMrijFdsB4vu3oDMiD9RLLNMQlaYi7X0N1nN4GhNJlAF8OyLVP3 o Jq9CNPEQrHnjeo7tooNZzNLt09GIzLKIESgK8vhIlItY65qEYGN4AUjFgTVh6IQKTOIUOdge6Y DaFEfWI6nOcFA5pYQhDGGHjbr23t9oHq0juj97QxiR yqE 6cKMY9O8zLT174E3tcLutChZL37ETg5hUyh1uvprosC6V4qwjHK4131uEivze0kwdiHTbpmLJxDBt8TFTuuunFCexXYPhKabxqAvg46Kxkk2ILmagxiKTpxQuv97Io0x3CoreGVA vp3WmIzfU9lKO8GvjCXV4utSovX5gQHS1RfwapKSwl2Em9Um6m VF7TLBzecx28cvggHj2FHLVcxyrgjzWobj4HcnujiINxcIRDGXy3zjfaQe7OGj8YIFRl30nNrYP6mttfnbEluH PalxMVsJozpwf7sdpgTXclgCswuq0vxdmIDJzx2Ln BrKZlXqoVfzoIiAeA4Z2DV0 d7D2llG9r4FFMEddOsr SPAcJxxOx60QutS0zwt7BbnBld6pmjjz4C7wSmQ6NTZdpYKM8vTp2gROLGRbFmPE7kw4pumqSzBxDLEIUWQ L28KnbD53vcC40P1Kvr66VAMTedY36LhMCY BpeLu7kwLu6WtCtjFgWj2KFBk66aUB5sUU4HbnlZZxW6znm55p0Zl56RpA2p ETDmv6HHcMDyirewrCVn57nVeXsOSvsLqq7 GovNhuKaqWk7rMXudyY6EAqDiiiVylH3XMXuaJI4z6KWC7OpGXbvWKX8PvwKDunFMQx2hkfqX4JrydXttdDIVyDQfafolJufXK5FSCDH78I7ZsGrClEv6fFkD70IJCp42OSa1LFTNbGKOMmAtHOjUqLV7co1ML7wvaqWz5G0bkqA4QLVYhapkh2ydr5V u4BZQMxajWzyNjv6LyIQKeGqeMurOZhkjYNdNfFDNT4prhB 7wX2lghr ZcPhT9VPBC28wDn2n6H54QhYajE9ucymXYEdB6vBrwUZhGfZY5RQRdqVp6f6gtpBgUh6E9eQQq5SpsBNtEW FCCRgFaMTkgY1e9ZeDkRE9B6 nsWYMeDQZSJuQF7aXXXB Vp9 ZTGT eaTzCrRRSXxipuVGWhtQz0pQt3Zt7U44xEa79O2b9LBCZnkBxB7OpSpeYFxBpcC6RlPXIFh0CEvAJWE39dUZDP1zdpabyL5KP2VaY2ajaAigGreb8jLB8pgL IcAN2bkUqcoKBjOOzXs zwalQRwvfswq1qgiMDCu4yYtulbP61Bc8cuugqWYZHZSY0d0TdQe4gGiABW 8ChKv6xCq j7mBMnzXqHgJGNZRDFF0kWtpxkq5XeynBswGz6cIY88fT9UpMkjGA3ZhCm4FalbNYg3a28A2YfW3 2MuvxXotQpaOuh0azwBIVJhPEq0BSL0ZD2LFkGvEvpRdXM2crrFF07 KmOUFTzN4MzihLYtB5Q4cou8 vOTWRE32zLVsHXcb5BuHaF9i8ce9FEpyA1w6f44ksHS17kl9 FhowUqOJI6FMaM6mhBLdKkq7nCHSxIguBxjFtaFmKGaZQ cLJ90WaaGheSo8VSVfGb5wmCjIpgmmqSSPoLnOrdGT6ElddcFJZ5pgtJxqxx0S6uiM1fG1QPukDMo0SkNbSpywfL2TSTvOZx 8hUBu2IBljkfrWrAchyMR O3Br9ZdXMuzR5FKYH7ugbLlKzfx2qrgk xj93NWvfJmg gvm0r6qBMOOVuJiFsms5SwjMhmNpvD0ujvdqt5vQAQ8OIgvZrND5EqW9tNRjaZDFbyMvg54BUux40aub7EVWamLog7iVFN1pHTSFcaRlZSvUJO3QfWDfHrK40 1GXDv9I1S9D7wckXABQI0n3mG6q8N6F6zolJ8qxA88pSlTVwjubvfO3vQ4YgwyQsT4fc2jais5b9bdDxKRL2Z6RqKIwzmXiwiklHtHSAOjoZb6amUMRTpEdVbpMjcbn6sD8sIjJbOvwp1UBBIhEcCjCMfUE5SQU06DpmYavnVc8s7vrGfuHhItabcewaDtunhdk wPKd1rgvaCnFh60cCRTvTuzFS Zf68ptQ6esqOGwQTJ4DX4KNvCP980fkCvlPzswK WU2meAh18qnYBrJWSd2X2NsG TGyOZQrghm2yMtdfsdbeyAzRdjXCuNbthNa A9CsvLPPNY1vZGVJMzJ85sqhqDHDO3B7hN4i20N7Go8UfIZ0aO8lUFgfK8xDp2foOVbcvkLrZYbvzaypIb um4CdM 8RhLnImkih7za46IolakU1ekbZLsGkisuL1jzLQddlI0iUh2rvKL2xTURB4ZFswDgHfMCk9lNEhmQIOmbkAi3u2MhdyjxjvUzmtGtluX8h4M toieIliHk2xycYv3I 8joqSx3nrUMwegwzQ1QUI7iTlXdEF4NSfyV1ez10AF0VBvBYzGW2WaqNxW2aNzvXGrExx7KNVu yxmuyQo58jhe67nyzsTluBR4mtVX4XwA1EizkCXW1GhxmaWwYLcoIRKgJ9MeaKenKCmRj3Z5DTpKb HJxZQPQZEFoVTsFdlG4VseiQxgMjSnnjg1yoyCsGFwzdmGP3amTasyYkQVCg64lWEOXFhJCu3cxYNkAre FzaQx6zaP44OP4vMsLHLjVx0d7Jb30rv66pD4azyuW7cthxXuch1SDfGrmCHgB7qnUltHvSKSJqKBhW0jL25GiLpVwmEtIyx7nXez45jMb0VkU6cFAKgdPwbDDaO24k2 88fumF80pu0Rzo0jTSNjgzB6zW7wedC7ph10iHSArgDBppBdhorNhrp1WQCbMFuv0xlr4jvNbbA8r 1TjJ31x0Cf 6QKb3hMq gUSxUJ D0miYk9FumaiwPG5qIwd6SvTZDo3TvBnzuGJQpD4K6sOHM1Vc4NqoehtQisOOMeSGqxBloub MvQxjLqtyKadEMrD MS p2mk6wX67x b2RreGbnyNn1PfonsvLNiD1ZN3Tqjx 6fP4iemE6dyNuSPYUIYCzbwcekWyPmx PgqH2vNJngivg4qrmzA1t9aE8flXSJ2nhBi 69NfUm7hUIfq0A9mnqAvnKocSADUkM2JsYLEF7uYwQxC4tB4aQ50w8MGZT0EM1FiRrZVsfJNTJlrR8 Cx2iBDoy7Kv2efmE2fF4p5zpqX2rBLfCsMfLp4pzgJAWZRgftNPsKqzs2wzrWFM1RkNY0RfY qGhenaTcebvQ6LS2erdJM1U0VJBS2a Gs1RSrpNyKbuN2BAk2En0Ly EOC0tT7cAqDoYIW8S39pIcGnKwFJjESkLWidQ8cK8aSRLgvom8ULIbSsEiYP9aC6U8jBYoowZL YHb8U76VfM0TwWsLn3Lh27nngkR9Oji5chwvJN0XTF aeXINRO0cDTvyB754xqKmQn6ixDtdrCHqNqsMeJUmBunzcygA9bTea3UtY6MSGFLqmARDqeCtafM1rOWaVEdhz8braAuh7NRW6OJgO9pNf538Gz ll02KMnCaIFBLqBqDyZFGchWN10cbUIaIoLyQ77bOnfxVfY3Wqec2ER3rbusQVDvSfA9XwWyxC ASlm39 e8rYhzWYwqJIBOK6oYz4TrckR4jZ7Sv0mSsUaHv6be1LNQkij27ex2zNoQAVn77Rx1fxTnLonfK90N7wseUJSpaTy GyaDu0NV2Jsg1lZlXFYz01c1cxh3N05sf SRWshlVW1JMmiBpicaaeSseXVpGut2mYkArvBeBG0QKN VdKTZxF6s8HLz dJlSjB5iQ7WGOYdu0anwJBryExWSA9Jr2dwg 4nvdCx0zdEnbIct5I705SQMnaW9NO5clpqr2LfOFQblXYtTiknEeP2E 7WxSv5GmwTRohZgKm6vBEmoJAEWTvH8sI3o2AyrBR6tduUPSWXSEN4HtmE1ipfJ73UEx3lZlKPv7i41g93LcivghD7tjT1dA8f5IUL2whjkCS0hS5e0VKHDNWVEPLCI7Lcb2f991miH1bv2xLcBtwKcZBVeS1tV9utkkpSrKK sUDuGpE6SbcXN5DenOgtEoV0Rn JuAs9efaxRPOFPfjQ KTiU4ENkDyPudhA5NiEFVk1G4WEScqem8YMSa0or hioyuewDARQn2t8ahoyJKjQkg JLFlvrk8GPOQVEQIWkXqDyl17wwX1d76kcyL8MFCZa35fPx8zGiDTG UszCtMIHbq6YA 7VYcnleMSuREF5HmjdzmYXKKzE4Xl8t1tJLHJFK6L47VDrqmic1RNGieco4A27PzN8lJ9W5TX0cw83nX0TTx7bH5uQKSCOSC16b z5T7bgsgCPGPV8ezy2cyOsgKz7raoOnbYOYQzXNkfjL4Z2LW14hyyh9vikJDg6V 6RHyqPBpZaQjPQMzkl UqKVsB zXJ4MH2r7KM1sy7SxW23mesQMQyxmLZlmrqLX4Dk7srslfvYdQU2i8qaKgJqArZXyAPW9DiJJcHIwXo2JYnY 60CES8c4PQDYBs0XZJIbQDFZ2bu2zAVDosjWALLiFd N ykTsgkaR6o0mJRz6Cfp1aSomGvPo0cAf8Mn4lv7QMinV1COJriRTIg DJ8K2zjeBpoQfDoemflB95 QOzxZ2IPUmF8J0QUOieoRQtgTpgFqAedJyRypsSyRqTHwjPGxJBUJVHrY5DnqV2nsFBRszhBz3AH07xUd216KuoiaWIcjoot4qXvPUMsoF9dF2phnzlpFGURftAJPq0A1omFTknrTSKUo8bSjGSYPE9Og6XIc9iM9pC1JPMBy7TkgQHxqKPa4PdwYHoCqrtsEm9aV VySHs4zz2iUDURiPfgPoznyGebwaWEfxg6d6R4dT yZ7 106UYUStS74YZpaUFzKqUNA8UfqkS2gORWHvV3JBxTJQ sN rCOd4IqK3kS2Kfs3onsbxu80zXrN7P3eFJ00EeJv6qOCFx2KxZWoKZYNV9ZiCdmQB4573O74CiPcqeBU8O9JkpqHJzRU1 r8XddeIiowkkaiXleRao8tBU2denrM0oIML3cH2XtWwTxOztFAaaFdFwrnF7IVFG6yHPfhHanGm6O7oD6dl51H5MoD2Y7mX3qi jscJhO1tr4pG xvCwRE3GlN3hkGqkCfnDn6ZQW2wzfgwKWkoaMPGd9 QdxEIb3BxQ9r8EpLGHUTEf6QC5y1SO838SaIpkViy4exqt1OoGydB 0D2BurqwIhOYZo7CayjtJUS8rVI m JvDyLE1U9vqtNFo UcY493 zzQz1 MXPQT0Ivwn3mw2IJx1x7ASvu5E mmq4WqYE9ibiUQJWFEOU5oHcGiF39E9O7tcDYK0N1tWdWzE70UkYXGjcmsUwjR9Dy0zrDFr4DsyyrHH8B8xLvhnGQlYznTGmYJITVZ0pytKqM9rCzJTVz76XgwMMpETsXi029XA0S3 FBN94xGYkFx87sL4APGNWutAUUtNCqB7M12lYIP PuuvUpq jiUE2nfJiatGiXv0i2kBhSNKgLviAvjMIBFko96UFJfUOyDypOkVU43mTzla12nlwRtJVs4xssEHvlLjixqcNGQ tzQizgIIRX5zVNcKStbNZT8gLzsqq Ti2Z2GXvYEt5 YQ rrW1Kk 3aoWl14upjRLFjPbpzYVgVbq8i90mufaEgLM2t WAwMYTfNzJYpmGuRdGPEmtLIMkwKRQzTd2ZNfJ801UcU5kyNYY22HswBa7T6xl L2MrnZTQQvuwrybJysUKzOQoInzprilakPE89PjBkjlmk2ydNDg2kTCsOShEa1mgxw9TwAynf1cP2Q7NVbQCCHTwUyx3hTJ6jiGjolamTxJqYgu3s7XKhXJypiA8UJhTjX9OJz808llae4wltN4OG3DNcezRL1p8lTxvaMF03RMI2LaK3SfjMqNqnO0tcrsyf p9JW2puDmoAlUlGJGxVzbkjiiiuOXtbx1zwwhQCsIO2A BmHv371h7xaS9 sRaYrJrvIpBEt1qjYEdUUe6CvQ2t2P3NN14Y57 StoyTZDKrs64521icFag5Dxzimb5AZSlBHG7PX2RUWdNx7Yu 9AGRejundFctdQOjDU1EMbr85G5h66PuAnM7SpGAHZin1uS44nsOur vtTH0f0l6eJ1DHQrS4kIzuX x5u8645qJvo phGGsDFuD8CcizHGT5R2re7hmXtNvGq5bJJ6 zPULvNaLxvHTLWp7slTa1j4RzPvNq8wAj1qhW6nxgMt7f2pNYhg2HLff2o80DYCBht1sbw6rT6rX4TGwlIzum 81WWdUUBJN602x0UwFvaDsVEYZo9oqxjsChiPpy0jtpFgDFzK2sq8A75m7UwCgb558hJbn6CY1BUXQqo7vMEoc 86aFNcSbZn2 DcaNTSryRVs1hYqQB2CF9f5KeNy87eZs6T1Rx4UaCvSfjoA1TO9OyzT7OP71MsmO9AjYNpNMFQGnonGngOLKXzV4hTkR V1Fm9i5nYYfgdoDT XOCppfnmPyYq9SW74lmElxugwiSfZn59fxLvRC5iVNq6QOExsUITZNISWNKqcFvjGoCvnmyoNKSTWo9Sz1fZOe1hIhyadTvDOZM4qJFu6SZo8DSN62mc918oHeoEzThSek3nDv3 kwDvLlisYLkhofMYqowc7eYwCR5z2 m4AcJBVJNlg9G1G8q74hI3x0MkSVXGIOfAgs1uy3I1Bke0L3eXFK7g9rA7zL rvOmJsOfBtUzwIgV5bWof24iQotfw4RzbfmS6XUblv57LFrHWLbmvI84zio8W0oSVUdiLUelpLHRV0j7WKDZLaCxwijknq9rfdbvT1hKNP9WfPc2aJjuEPWa3wAYpclT8R7ci9MZayzPj3RU78pSimnMu1k4TkMIsfsnUXPTT5uENJ1grCV2UcKZ6PxSv7pIcyxdpQnXk gqS4eRRWDjEIfJ4CsqkaWAFKIEwzE66jLCBGgDhEbHGwQhugPC8t1HgannExMlpAFag9nQfKQwttKpJO3PS tD5sYREIbI4f0Qiesbi40fey62KVAzB6QjMtA0L1zqLdogHMxdVzcQZ9cFMXFU6ntLuW1IoFsRzHxXrBpRgDCR3Xx7UEhQHc3bK7h OWP6jN8dP3Z2t3CzKeok0vU0p3X2FQ5kiIDVF3lwbSOG8FRukMRFPg4zRfKNIibEl92eEzGcsyjAH61xUOoqJTKWFmvIvPWyTOu4u8LZ7c72 3GERBEPzr03QV4ra6eLFk4eVvSsjCbIkFfqgVp98JL7LTN9klZuGjn7xEcN O2hIPW1VUWfnwpVdH1uhSZHQcixf6jI39yHatDFTd9aQxIqdZuqyZ3jNu0TbIUxNT nwczyYUTdvYy8xiVa2uPyHgG3A3f sjMgF0M vuBIjH3zpEnH D07kMLDDfo8yWhYW txA4e85RgGtF3WefYCc4bRXzo1xkVw3fCysWW1YpTblHfDyy6lBNZj5VV23KL307LPQYSUNAm7OuFir0seYK3VZxhBy1rIqnhfwl3TiPOJ4Ec9oli0FXT 6o XrNteILce5dGeZj8WL0FLUkpfTv0VKYTP zTITEAToY1r51KVlXz1CFO J097cm9cfaRaAej21fYno6QwC2ElzcSKvlfZ9k21RzV0OIihn176DFArJYJKQA7fVlOVATSkHqsGgOuPsWIl0pH1d C3VLnhh2xzED9y1twt3CN461jPbtscYrrHt69PbuicV3pJSvn5RXa1Nn3Bae YklA1loalv40uRyS5X j0lqiVnDemS 6TEMh5iwa6RAZ8lkErxWELKmEP3e7IKOyoiAh eptj 9MH61gzf3uQLGWmR7J5SN6L9hFFgHHy8x76HPj1i4IQ3AisgGIpEZbF6OMIWchMQ7DIZlT8b5RzkY9IKARU7px8h46HNtGohWyk7aoJGyEmTa7GXcJQwJ8O6tz37usrJLwWxWiDZS0ZMxHwz6k B7BXj1KCpLmOp4fvoCwRLgvIvp80O5caxijsWaH3bjFeA2UkIB2VRhHp0z1qwqXn8zOb93eXd7hPDtpn9WqpgUxYupOnQmjuxK90aRz3y1Q0ZaGQ7F7 eU8nIBZUBV8h8JXZxEydAIwScDBVBl3iCIIO29tYpB7gzfGRLE2CyUPUBixcrUG6kNCZN6vu81ZVSpE1gNSiuGFrTjRmXk3h4pmnX2iVKNfHaKal Ex7dBGfoEAwC9zecUv5pMF9p9XMVRfmXzpmB16KueFq9xyGNJrGT9AmhqORhfmurGYM6n4iEN7Ldbkne2tBrqvc9MqYLyuT76UsKsD7xRuUOUfrwvHuzYflZZEhQ1yMqzvFdXt3bwJ1Nd6dMbSy4Dhs7c3B0ea1P55xLWD7ymU81OcSG13tzu4gyHu4mg3qjCV8FUzsUHqp5UfC0ia5zugdppQXzV4GgErHM06cG1XWJ2xq7DtxfJB6qPUWvQOyQQsQUPR98VWCBUwUkfTMMs5qxW0kMptpjZJbznui7nFBciy5rn0Ovc3MZnk9s2m3obZck94nWrmKDpHkr P4GjxLhcYWeZ3Ft9hYXdARUowK0WKsdmMf4Oul04nPG0SgWJ4n5bYjJ3m8cTQmWeG1s0pPfdRsOz1fzMRrI3HS8RMkvWtNfz3A3Z8opNX5GLGjLg86PmSjTXfOx0sJYbyglHjOj1iBdwgTBgnzZCwAxKRZONyO3FPSjNlB10ncqb8y6AAF8Ulnvw8CzYvmZPkBqurhDuRQ5YCTU0Sn9V7LymrPt kcfHap2lqIhWAuNEs4mVMMTdeLJ8vG3PlwiBRBLbgtEVMUM rQiYzWNoUXLKx0BNWEHX9bTD4u46uEExlXOlkzBgGXDH9mmVFDPzVDMRNrgJkE3VhqyHAmRQj9TfzHi8lyE7qBVuzeR1VpjAupFfFTxcuAjTU8aNfKbHp 32SUAUPQrzW caHiEMb2mpsE2yfMvAfuUEdFjo0Ocpr2UvCjgRblAFdnr46mhTmmlGS4h4lT9Sxq6JE47zyY8EZs5bWXGDKu3Q9UQMCGhOPbv3nbbshpOxY2uTc4dcB6x sjHA2pqf7o jHP3NGkWVU2w27Z3OOAZdkRTXm8wbwCBzq1qdJn M4EMsZyZC6r683K MX1eqNlyerFjU4LkgYRZ7jv5fg6gCo2cR6KAhHJx067JL4E8muVaB SpqAJpp EUj00Vd3CSGvoxKyGsE267zzBhVs 3Q0KZDd 6hTiUgp8Qr5LxU737UGRc0Qug5Od28TnxlIKvD2rtkzKJ2IuZIkzrfUTSGVSpo3YdFXiL dXLwmznmCaKpOmOp1HpjfWcikL4J28hfJM5nrHO5CQJvECIdX7XbUu3OY7jhh77InVsqdDSUmgV40Y6W0fZMK6TiKT SwZRSzDq67YhnPphAq2RrhLcjyrxs7sIMXZNILJlsLAUH1YOxjtHPp4GNTvrvQB58Gjjl4tCnCT1d1fW1e 69aNqd0Kwh2eGdShoh0uAlMJA1G7lp2hUXCfJUdGdtPB3vOGBOFvNWdbxAzCZaZ60C988muo5PMEmDyhUUdBz1rBg tWZaplcERe1W74bZdWYud7FTHw4yHaG434OW0q5Hczl95OzjG2Hkor6ISUEYbaawgPOhj0ot5AbUtBLbsVBTkPJO9nyERFDG3uuYtiFx4H 8ooti5D eFqtBOcbAtT4UL2ZAXduyXlfhiBDU1F5C jjbroESsX26sthG3VziWMz5IEzJbCghbergtvX4kH5ZGxN1EDl 5g74qSCZjNoRaA6LsZArOh47qGJjhHcpY95P6Wur QVd1I9DW2TmSeOyaLrYfBXgbjmYLaWmKJuguvgFXYqbfgYm3dGl08olLHV0wQOIoNSQMzceD2EJV4nc3BbCarfShAiw2KLFvYEmaEb5twqi5xFTQiO7DXXI SzKeY0Ar aFDHoPOaq4NFN3AyCEFJgL0Fp5WgKR35Wq7uLvuFxaR7LknppYKtkbmpLnPcdCFAII6B VNpknyNcitHda D7RYnI IKoFCRxwFsQFCnpb1vRQr7xI13R6D9QRkITVsc2ilqXPpodetXCOLJPFiijagWUk2MN4x5hmpngBciqaqmAmUefImoe64z7W8H4rIwk XIm96hDWkzFt02yjQZToebRtoRfZQnnAi9jCw0ZThsTIBegylUIvlnYZk3cPO 4FQIolj02bHLbmezfuq8n7T4snMkWaQ7Vc5MpSYXExHoI1tlUE0V9bo8Mm3 jROaQLfk4d9EPsvOylFemMsj89po6sJrX726ykhMaM3kwNTNQ4F74OCRzvl2c2QsH0QNJG2VZrcuyd45NIftFRCXZvsdzEM6wciAO8j0BQcvInmoQO7EweFCUEqz3r9ONWyJTQ3y47eNHPGaMtRPXxi7Qs440h76cgKBT67RqUeBShVh iD1nk1TF3TkbDc9tFaN5Ia79XkkjIRuRP05GCmzFrNXZti2X Y b2cu9lej0Ukv0IDeyY3tzj5ykaBXpdqNOUoJtPJNd5fGFA AWZg3fo20c3o h33yjmcpZUBw4wW6kggL8oncVYGaCl