Tại sao con người lại ngáp?
| 20/06/2022 11:55 AM
Đằng sau những cái ngáp không chỉ là cơn buồn ngủ mà còn có cả những dấu hiệu về sức khỏe đáng lưu tâm
Ngáp là phản xạ không tự nguyện của cơ thể. Khi ngáp, người ta mở miệng to, hít thở sâu và khí tràn vào phổi. Đi kèm với ngáp, màng nhĩ căng ra, mắt nhắm chặt và rỉ nước mắt. Hiện tượng sinh lý tự nhiên tưởng mà ai cũng gặp phải này hóa ra lại mang nhiều ý nghĩa đối với sức khỏe mà chúng ta không ngờ đến.
Bất cứ ai cũng ngáp, dù là em bé trong bụng mẹ hay những người làm công việc nhàm chán, mệt mỏi. Nó thường được xem như một dấu hiệu cho thấy cơ thể cần được nghỉ ngơi. Ngoài ra, ngáp còn có thể lây lan giữa người và các động vật khác.
Khoa học lý giải hiện tượng này xảy ra do sự thay đổi trạng thái của con người. Phần lớn con người ngáp khi buồn ngủ hoặc buồn chán, dù điều này không phải lúc nào cũng đúng. Đi kèm với ngáp là cảm giác mệt mỏi, nhịp tim tăng lên. Ngáp không chỉ gửi đi tín hiệu cho thấy cơ thể cần được nghỉ ngơi, mà trong một số trường hợp như sau khi tập thể dục thể thao hay di chuyển từ vùng áp suất cao sang áp suất thấp, con người vẫn ngáp. Ở những trường hợp như vậy, ngáp lại là dấu hiệu của việc thay đổi trạng thái, chuyển từ năng lượng cao sang năng lượng thấp trong não, hoặc giải phóng áp lực tích tụ trong màng nhĩ khi áp suất bên ngoài thay đổi.
Theo Medical News Today, ngáp có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Ngáp là một chức năng của hơi thở, khi ngáp máu sẽ được cung cấp thêm oxy nhờ bổ sung lượng lớn không khí. Với việc hít vào lượng lớn không khi, đẩy lưu thông máu trong cơ thể nhanh hơn, giúp hạ nhiệt cho bộ não. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi ngáp nhiệt độ cơ thể vào khoảng 20 độ C, rất lý tưởng để làm mát máu và não.
Ngáp xuất hiện cả ở động vật. Medical New Today lý giải đây là hiện tượng thể hiện sự đồng cảm giữa các cá thể trong một cộng đồng. Nhìn một người ngáp có thể khiến người đối diện ngáp theo, nhất là khi họ có sự gần gũi hoặc thoải mái với nhau. Nghiên cứu đăng trên PLOS One cho thấy tinh tinh được xem một video về những con tinh tinh khác đang ngáp. Kết quả cho thấy tinh tinh trong thí nghiệm cũng ngáp theo.
Một nghiên cứu khác trên tạp chí PLOS One cũng chỉ ra rằng sự lây lan ngáp ở người là phản ứng cá nhân. Có rất ít mối tương quan giữa trí thông minh, thời gian ngáp trong ngày hoặc sự đồng cảm giữa những người thử nghiệm. Tuy nhiên, sự lây lan ngáp có vẻ như chịu ảnh hưởng từ tuổi tác. Người già ít bị lây ngáp từ người khác hơn.
Dù ngáp là hiện tượng vô hại và thậm chí đem lại khá nhiều lợi ích cho cơ thể, nhưng không ít trường hợp cho thấy ngáp là dấu hiệu thể hiện sự bất ổn về sức khỏe. Sự rối loạn trong cơ thể, đặc biệt là dây thần kinh phế vị (dây thần kinh nối giữa họng và bụng tới não) có thể gây ra ngáp quá mức thông qua tương tác với các mạch máu, gọi là phản ứng Vasovagal.
Phản ứng vasovagal là dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ hoặc tình trạng não, bệnh tim hay vấn đề liên quan đến động mạch chủ. Vì vậy, nếu ngáp quá nhiều thì việc đi thăm khám bác sĩ là rất cần thiết.