Nhân vật "chú bán dầu - chú bán ếch" ở Bắc Kim Thang có đủ, bạn có nhận ra?
| 29/10/2019 10:59 AM
Bài đồng "Bắc Kim Thang" có vẻ như chỉ là một lời dẫn mào đầu trong tác phẩm điện ảnh cùng tên, nhưng khi áp dụng truyền thuyết của bài ca và từng lời hát sẽ thấy nhiều sự trùng hợp đến lạ.
Bài viết có tiết lộ nội dung phim, xin độc giả cân nhắc!
Nếu xem Bắc Kim Thang một cách không kỹ, chúng ta dễ dàng cho rằng bài đồng dao quen thuộc chỉ là một câu dẫn cho khán giả ra rạp. Nhưng nếu để ý cụ thể hơn đến những tình tiết trong phim, kết hợp với câu chuyện đầy đủ về anh bán dầu và anh bán ếch thì lại có khá nhiều sự trùng hợp giữa lời bài hát, nội dung câu chuyện và phim điện ảnh Bắc Kim Thang.
Tác phẩm điện ảnh kể về sự mất tích của Hai Lầm (Minh Hy). Trong khi đó, khi trở về nhà từ chuyến đi chữa bệnh xa, anh họ của Hai Lầm - Thiện Tâm (Trịnh Tài) bỡ ngỡ nhận ra cô em gái yêu quý đã mất tích. Nhưng rồi Thiện Tâm dần phát hiện ra, số phận của Hai Lầm không đơn giản chỉ là "mất tích".
Dẫn dắt nội dung phim là lời hát của bài đồng dao Bắc Kim Thang quen thuộc với chúng ta. Đồng thời là câu chuyện quen thuộc, khá hấp dẫn ẩn sau lời bài hát. Chuyện kể rằng: " Có hai người bạn cùng làm nghề buôn bán. Người bán ếch, anh kia thì chuyên đi bán dầu thắp đèn. Hai người ở chung trên một cù lao nhỏ ven sông, tách biệt với làng xóm. Muốn vào chợ phải ngang qua một cây cầu khỉ khó đi. Từng có lần anh bán dầu bỏ tiền ra giúp đỡ cho anh bán ếch, nên anh chàng bán ếch này rất quý trọng tình bạn với anh bán dầu.
Anh bán dầu bị ngã xuống sông mà chết.
Một đêm, trong lúc ra ngoài làm việc, anh bắt ếch tìm thấy hai con chim: Le le và bìm bịp kẹt trong bẫy. Anh đã giải thoát cho chúng, và được hai con chim hứa rằng sẽ báo đáp. Vài ngày sau, cặp chim quay trở lại gặp anh bắt ếch, báo cho anh biết rằng có hai con ma da ở sông sẽ kéo chân anh bán dầu và anh bắt ếch. Nếu cả hai chết và thế mạng, chúng sẽ được đầu thai. Ma da sẽ rình bắt hai anh khi trời rạng sáng, khi anh bán dầu ra chợ và cũng là lúc anh bắt ếch về nhà. Đây là thời điểm thích hợp nhất để hai anh gặp nhau bên sông.
Anh bắt ếch kể cho anh bán dầu nghe, nhưng người bạn thân không tin. Không muốn bạn mình chết oan, anh bắt ếch bày trò nhậu nhét khiến anh không ra chợ bán được nữa. Nhưng rồi anh bán dầu cũng phải gánh hàng ra chợ buôn bán kiếm sống. Do bước vội qua cầu khỉ, anh bị trượt chân ngã xuống nước chết đuối thật.
Anh bán ếch rất đau lòng, vớt xác bạn lên mà ma chay. Thấy ân nhân đau khổ, le le và bìm bịp cũng bay đến cất tiếng kêu như tiếng kèn trống đám ma tiễn biệt một người đã chết". Nguyên văn bài Bắc Kim Thang như sau:
Bắc Kim Thang, cà, lang, bí rợ
Cột qua kèo, là kèo qua cột
Chú bán dầu qua cầu mà té, chú bán ếch ở lại làm chi
Con le le đánh trống thổi kèn
Con bìm bịp thôi tò tí te tò te
Biết câu chuyện này, chúng ta bắt đầu phân tích nội dung phim:
1. Hai anh em Thiện Tâm - Hai Lầm chính là "Chú bán ếch và chú bán dầu"
Đầu tiên, phải thấy rõ ràng rằng tình cảm của hai anh em cực kỳ thân thiết. Phải vậy thì sự mất tích của Hai lầm mới ám ảnh Thiện Tâm vào trong cả tâm trí. Tình trạng này của hai người vừa vặn giống hệt hoàn cảnh của chú bán ếch và bán dầu trong bài đồng dao. Thiện Tâm chính là chú bán dầu, người có điều kiện sống tốt hơn. Vì Tâm là con trai, lại là con đích tôn nên cực kỳ được người trong gia đình cưng chiều.
Tâm được cả nhà rất mực cưng chiều.
Ngược lại, chú bán ếch lại là Hai Lầm. Chú bán ếch khá cực khổ, phải đi làm khuya về sớm để bắt từng con ếch kiếm sống. Đối với cô bé Hai Lầm cũng vậy, là phận con gái, chuyện gì trong nhà sai đều là lỗi của em và chẳng bao giờ em được người thân của mình thương hại. Nhưng trong Bắc Kim Thang - bản điện ảnh thì Hai Lầm, người đại diện cho chú bán ếch lại biến mất? Chứ không phải chú bán dầu? Dĩ nhiên là phần này, kịch bản đã được cải biên để sao cho không quá rập khuôn với bản gốc để tạo sự mới lạ, hấp dẫn.
Hai Lầm tội nghiệp từ bé đã bị gia đình phân biệt đối xử như một nô lệ.
2. Hai người giúp việc trong nhà là: Le le và bìm bịp
Trong phim, chim le le và bìm bịp được khắc họa qua hình ảnh của ông Tư quản gia và bà Năm. Hai người này từng chịu ơn bố mẹ của Thiện Tâm nên luôn tận tụy phục vụ gia đình. Có thể thấy, "ơn nghĩa" chính là động cơ hoạt động chính của hai nhân vật này, từ đó cũng có thể suy ra rằng họ sẽ là những nhân tố chính trong việc khai phá bí ẩn của phim.
Bà Năm là người giúp việc cực kỳ tận tụy trong nhà.
Đồng thời, chim le le và bìm bịp là biểu tượng cho thiên nhiên. Xuất hiện trong phim, có thể trở thành hình dáng hai người giúp việc tận tụy. Nhưng cũng có thể, le le và bìm bịp là "nhân quả - báo ứng", thứ có lẽ sẽ giáng xuống đòi lại công bằng cho cô bé gái tội nghiệp bị cả gia đình mình xem thường.
Ông Tư lái đò đưa hai mẹ con Thiện Tâm về nhà.
3. Kim Thang là gì?
Từ "kim thang" ở đây hiểu cho đúng phải là cái thang hình chữ KIM (金), tức là hình tam giác cân. Tới đây lại phải giải thích rằng, để tạo ra cái thang hình chữ Kim, người xưa ghép hai cái que lại thành hình tam giác cân, cắm xuống đất rồi trồng những loại rau củ thân leo vào đất. Trong bài hát thể hiện qua ba loại: Cà, khoai lang và bí rợ. Những loại cây leo này sẽ phát triển dựa vào Kim thang vào giúp thắt chặt tính cân bằng của hai cái que lại. Kim thang là một mô hình trồng trọt có cấu tạo vô cùng bên chặt.
Có thể thấy, hai cái que tạo nên Kim Thang trong phim chính là anh em Thiện Tâm - Hai Lầm. Biên kịch, đạo diễn của phim đặt ra vấn đề là nếu một trong hai cái que biến mất, vậy mối quan hệ thăng bằng cũng không còn. Cái que trơ trọi còn lại sẽ bám trụ được bao lâu?
Kim Thang là hai thanh gỗ nhỏ tạo thành hình tam giác cân.
Đồng thời, bài đồng dao cũng có thể mang hàm ý rằng, hai người bạn thân thiết bên nhau tạo thành một thế gọi là bắc (trong "bắc cầu") dàn "kim thang". Khi mối quan hệ giữa cả hai quá thân thiết, bền chặt thì một trong hai người có chuyện, hẳn người còn lại sẽ chẳng trụ vững được lâu.
Bi kịch xảy ra với một trong hai, thì người còn lại có trụ vững?
Vấn đề là trong bản điện ảnh, bi kịch của Bắc Kim Thang có lặp lại với hai anh em Thiện Tâm - Hai Lầm hay không? Khi một người chịu sự đay nghiến của cả gia đình, người còn lại được nuông chiều đến tận mây xanh?
Nhiêu đây diễn giải đã đủ thuyết phục bạn rằng Bắc Kim Thang được cài cắm trong phim rất tài tình chưa? Nếu vẫn chưa thì hãy ra rạp để tự kiểm nghiệm nhé! Bắc Kim Thang hiện đang được công chiếu toàn quốc từ ngày 24/10.