Vì sao Microsoft ngày càng khoan dung với Windows lậu?
| 11/04/2012 0:00 AM
Tại sao lại có sự ngược đời này?
Khó có ai có thể đưa ra một con số chính xác liệu rằng mỗi năm Microsoft thiệt hại bao nhiêu vì nạn phần mềm lậu chỉ biết rằng theo thống kê, khoảng hơn 1 nửa lượng máy tính sử dụng Windows mà không trả tiền. Đặc biệt là ở những nước nghèo như Việt Nam, có lẽ 90% sử dụng các phiên bản Windows lậu. Tất nhiên, con số thiệt hại của Microsoft là rất lớn nhưng có một nghịch lý là dường như hãng này càng ngày càng "nới tay" với giới sử dụng crack. Tại sao lại có nghịch lý này?
Người sử dụng crack càng ngày càng "dễ thở"
Thật ra, nếu như nói cracker càng ngày càng dễ thở cũng không đúng lắm. Nhưng có một sự thật Windows bị crack ngày càng nhanh. Nếu như trước đây, phải vài tháng hay chí ít vài tuần, một phiên bản mới của Windows mới bị crack thì bây giờ, crack đôi khi còn có... trước cả phiên bản chính thức. Lấy ví dụ như Windows 7, chỉ chưa đầy 1 ngày sau khi bản chính thức ra mắt, các crack đầy đủ và toàn diện đã có trên mạng. Thêm vào đó, độ phức tạp của việc crack (của người dùng) càng ngày càng... ít đi. Thậm chí, một số bản cài Windows ngày nay còn... tự động crack, người dùng hầu như không phải tác động gì cả. Trước đây, muốn crack Windows XP, bạn phải điền key trong quá trình cài đặt, còn bây giờ, với 30 ngày sử dụng không key, bạn sẽ "dễ thở" hơn nhiều. Hay trường hợp bạn bị phát hiện không bản quyền, với Windows XP, bản phải chỉnh sửa hệ thống, xóa key thậm chí cài lại Win thì hiện nay, mọi việc gói gọn trong khoảng 3 4 click chuột.
Thậm chí, ngay cả "hình phạt" dành cho những phiên bản crack bị phát hiện cũng nhẹ đi rất nhiều. Đối với Windows XP, nếu như bị phát hiện, bạn sẽ bị "tự động" reset mỗi tiếng một lần kèm thêm những thông báo, hạn chế liên tục xuất hiện trong quá trình sử dụng. Nhưng đến Windows 7, mọi việc dường như đã khác hẳn: bạn chỉ bị thay một màn hình đen kèm dòng thông báo khá nhẹ nhàng với góc dưới màn hình và không gì cả. Hầu như không vấn đề gì với một người sử dụng không quá khó tính.
Một sự thật nữa, hiện nay các phần mềm miễn phí mà Microsoft cung cấp cũng đã "lỏng" tay hơn rất nhiều trong vấn đề check bản quyền. Hãy nhớ, thời mới ra IE 7 và Windows Media Player 9, Microsoft yêu cầu check bản quyền HĐH rất khắt khe mới cho cài đặt. Tất nhiên, vẫn có cách cho những người sử dụng phiên bản lậu cài đặt những phần mềm này nhưng hết sức khó khăn và lằng nhằng. Còn bây giờ, hầu như không còn phần mềm miễn phí nào của Microsoft yêu cầu kiểm tra bản quyền trước khi cài đặt nữa cả.
Rõ ràng, bên cạnh việc hacker ngày càng giỏi lên thì sự nhân nhượng rõ ràng trong chính sách của Microsoft là nguyên nhân quan trọng hơn. Vậy tại sao Microsoft lại làm vậy? Phải chăng ông hoàng phần mềm đã chịu "đầu hàng" trước các cracker?
Đi tìm nguyên nhân?
Để tìm ra nguyên nhân của sự kỳ lạ này, chúng ta hãy làm một bài toán so sánh giữa cái được và mất của Microsoft khi tiến hành một cuộc chiến tranh toàn diện và đúng nghĩa với giới hacker. Những phân tích này chủ yếu dựa vào thực tế của việc phát hành IE 7 và WMP 9 cách đây vài năm và tình hình thực tế hiện nay của Microsoft.
Đầu tiên, có một thực tế là doanh thu của Microsoft hiện nay không đến nhiều từ đối tượng sử dụng cá nhân, nhu cầu phổ thông - đối tượng chính sử dụng crack. Một phần rất lớn trong doanh thu của Microsoft đến từ các hợp đồng với các hãng sản xuất laptop như Dell, HP, Acer... các chính phủ, các công ty doanh nghiệp trên thế giới. Hãy nhìn vào cái cách mà cổ phiếu Microsoft tăng điểm khi đến thời gian ra hạn hợp đồng của hãng này với các chính phủ lớn trên thế giới để rõ phần doanh thu này ảnh hưởng lớn thế nào với Microsoft.
Một yếu tố quan trọng, có thể nói là quan trọng nhất khiến nguồn doanh thu này của Microsoft luôn luôn rất lớn và ổn định: sự phổ biến gần như tuyệt đối của Windows. Có lúc lên, lúc xuống nhưng nói chung lúc nào thị phần Windows cũng khoảng 90 ~ 95% thị trường - gần như tuyệt đối. Tất nhiên, trong "công việc" nói chung, thị phần của Windows còn lớn hơn nữa. Sự phổ biến đảm bảo cho Windows gần như là lựa chọn duy nhất cho thị trường rất lớn này nhất là trong hoàn cảnh mà sự tương thích giữa các HĐH trên máy tính là rất thấp.
Rõ ràng, dễ thấy các chính phủ sẽ không bao giờ chuyển sang sử dụng một HĐH khác nhằm đảm bảo sự ổn định của hệ thống (chắc chắn lợi ích cao hơn nhiều so với chi phí bỏ ra) còn các nhà sản xuất laptop (trừ Apple) sẽ không dại gì rời khỏi mảnh đất an toàn và màu mỡ này.
Vậy sẽ ra sao nếu như Microsoft mạnh tay với giới sử dụng crack? Đầu tiên, dễ thấy, một số rất lớn đặc biệt tại các thị trường mới, sẽ buộc phải chuyển dùng một giải pháp khác với chi phí thấp hơn và khả năng Windows không thể thống trị không phải là không có. Mất đi thị phần tuyệt đối, đồng nghĩa với Microsoft sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh lớn nhất của Windows và việc hãng này đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn là điều dễ xảy ra. Việc đánh đổi vài tỷ USD doanh thu (cứ cho là vậy) với sự ổn định trị giá hàng chục tỷ thậm chí hàng trăm tỷ là điều không sáng suốt cho lắm. Thậm chí con số một vài tỷ USD còn khá là lạc quan bởi phần lớn người dùng lậu có lẽ sẽ vẫn có thể crack hoặc chuyển sang dùng giải pháp khác thay vì tiếp tục sử dụng Windows.
Thật ra, sự khủng hoảng này tuy chưa bao giờ xảy ra với Windows nhưng đã xảy ra với một niềm tự hào khác của Microsoft: Internet Explorer. Hãy nhớ lại thời điểm ra mắt IE 7, khi đó IE đang chiếm khoảng 85% thị phần. Vấn đề của Microsoft khi đó là cần thay thế IE 6 vốn đã quá lỗi thời, khả năng bảo mật thấp bằng một phiên bản mới hơn, toàn diện hơn. IE 7 ra đời với sứ mạng đó và trong một thị trường mà sự cạnh tranh đến từ các đối thủ khác, đặc biệt là Firefox ngày càng lớn.
Một sai lầm cực lớn trong chiến lược của Microsoft đã được đưa ra: kiểm tra nghiêm ngặt vấn đề bản quyền với người dùng muốn cài đặt và nâng cấp lên IE 7. Rút cục, điều này thay vì nâng tỷ lệ người dùng sử dụng Windows bản quyền thì lại khiến cho người dùng (tất nhiên, phần nhiều là người dùng Windows lậu) khó khăn trong quá trình nâng cấp. Và tất nhiên, IE 6 nếu so sánh với Firefox hay Chrome chỉ là trò đùa, không hơn không kém. Từ đó về sau, sự xuống dốc của IE thể hiện rõ ràng, mặc cho các nỗ lực của Microsoft. Để nói về vấn đề này, chúng tôi sẽ có riêng một bài viết sau này nhưng nói chung, sai lầm của Microsoft là tạo cơ hội cho người dùng sử dụng và quen dần với sản phẩm của đối thủ. Tất nhiên, cũng có phần khập khiễng khi so sánh Windows với IE nhưng nguy cơ cả hai phải đối mặt nếu Microsoft thắt chặt chính sách là khá giống nhau.
Kết
Bảo tồn sự thống trị của Windows trên PC là mục đích cực lớn và có lẽ là lý do lớn nhất khiến Microsoft nhẹ tay với những người sử dụng crack như hiện nay. Đặc biệt khi mà kỷ nguyên hậu PC, thách thức lớn nhất mà Microsoft phải đối mặt từ ngày ra đời đến giờ, đang đến gần, bảo vệ sự phổ biến và thống trị của Windows cũng là cách duy nhất để duy trì sức mạnh của Microsoft.