Tuyết lở nguy hiểm tới mức nào?
| 13/07/2012 12:00 PM
Để có thể hiểu được nguồn gốc của tuyết lở, ta hãy tìm hiểu qua về thuộc tính của tinh thể tuyết và các lớp tuyết. Trong các đám mây với nhiệt độ dưới -10 °C, các phân tử nước tụ hợp lại và hình thành tinh thể đá nhỏ, kích thước ban đầu khoảng 0,1 mm. Các tinh thể này dần tăng trọng lượng và rơi xuống dưới.
Để có thể hiểu được nguồn gốc của tuyết lở, ta hãy tìm hiểu qua về thuộc tính của tinh thể tuyết và các lớp tuyết. Trong các đám mây với nhiệt độ dưới -10 °C, các phân tử nước tụ hợp lại và hình thành tinh thể đá nhỏ, kích thước ban đầu khoảng 0,1 mm. Các tinh thể này dần tăng trọng lượng và rơi xuống dưới. Sự lắng đọng của hơi nước cũng góp phần vào quá trình hình thành tinh thể tuyết, với dạng tiêu biểu là kiểu hình lục giác. Sự định dạng tinh thể tuyết phụ thuộc vào cấu trúc phân tử nước (góc 60° hay 120°) và nhiệt độ không khí. Dưới nhiệt độ thấp, tinh thể tuyết hình lăng trụ được hình thành, ở nhiệt độ cao hơn là hình ngôi sao. Đây là 2 dạng cơ bản, ngoài ra, sự va chạm của chúng còn tạo ra các tinh thể mới (có hơn 6000 kiểu tinh thể).
Trong một khu vực có nhiều tuyết, tuyết trên mặt đất sẽ tạo thành các lớp tuyết. Các lớp tuyết có đặc tính khác nhau do hình dạng của các tinh thể trong lớp. Chẳng hạn như các tinh thể lục giác có tính liên kết cao hơn các tinh thể hình kim do vậy nó tạo nên một lớp tuyết có độ ổn định cao. Ngoài ra, khi hơi nước or sương kết hợp với các tinh thể tuyết sẽ tạo nên “sương muối”. Sương muối “nặng” sẽ lắng đọng tọa thành bông tuyết – tạo ra lớp tuyết không ổn định. Các lớp tuyết cũng bị thay đổi do các tác động của thời tiết :
-Nếu mặt trên của lớp tuyết bị tan và đóng băng lại sau đó, nó sẽ tạo nên lớp băng trơn.
-Nếu không khí trên mặt tuyết dạng sương, nó sẽ tạo ra tinh thể sương muối nhẹ.
-Nếu lớp tuyết trên mặt tan ra và đóng băng lại nhiều lần, nó sẽ tạo ra một bề mặt với nhiều lỗ hổng không khí bên trong.
Mặt khác, sự thay đổi trong lớp tuyết cũng xảy ra do sự chênh lệch nhiệt độ giữa các lớp tuyết trên và dưới. Lớp tuyết ở đáy có nhiệt độ gần 0 độ C (nhiệt độ từ mặt đất) trong khi lớp tuyết phía trên có nhiệt độ sát với nhiệt độ trong không khí. Trong một lớp tuyết mà có sự chênh lệch lớn về nhiệt độ thì nó sẽ tạo ra các tinh thể phẳng. Một lớp tuyết mà tồn tại nhiều tinh thể phẳng chính là một mối nguy hiểm không báo trước.
Sự hình thành tuyết lở
Một vụ tuyết lở gồm có ba yếu tố : tuyết, bề mặt dốc và tác động.
Nếu các lớp tuyết yếu ở gần bề mặt, nó sẽ tạo ra một thác tuyết dạng chữ V dọc theo triền núi và có độ bám dính không cao – như dạng một đụn cát,khi có tác động mạnh, tuyết sẽ sụt lở. Nếu lớp tuyết yếu ở sâu trong lớp băng tuyết nó sẽ gây ra một trận lở sàn – mức độ nguy hiểm cao hơn. Mức độ của một trận tuyết lở sàn phục thuộc vào độ sâu của lớp tuyết yếu, lớp tuyết yếu càng ở sâu thì trận tuyêt lớ càng có cường độ mạnh.
Các trận tuyết lở thường xuất hiện ở sườn núi có độ dốc 25 – 60 độ so với mặt độc. Dưới mức dốc 25 độ thì không đủ điều kiện tạo ra tuyết lở, còn trên 60 độ thì thường xuyên xảy ra hiện tượng sụt tuyết nhỏ nên không thể có tuyết lở. Thông thường độ dốc từ 35-45 là lý tưởng cho các trận lở tuyết.
Sự thay đổi của thời tiết là nguyên nhân chính gây ra các trận lở tuyết. Một khi bắt đầu nó sẽ chia ra 3 phân đoạn:
+Khu vực bắt đầu: thường trên dòng cây hoặc sườn núi nơi mà các ụ tuyết vỡ ra
+Trên đường di chuyển : dọc theo sườn núi, cuốn theo các vật cản trên đường đi
+Kết thúc : nơi mà tuyết và các vật cản dừng lại.
Khi tuyết dừng lại, nó nhanh chóng đông cứng lại rắn chắc như bê tông do vậy gây ra nhiều khó khăn trong việc cứu hộ.
Kiểm soát và ngăn chặn tuyết lở
Tuyết lở là mối đe dọa lớn đối với cuộc sống con người về cả tính mạng và tài sản, nó còn phá hoại nhiều công trình, nhà cửa, gây tắc nghẽn hệ thống giao thông, ảnh hưởng đến nền kinh tế địa phương. Do vậy, các tổ chức thường xuyên kiểm tra và áp dụng các kỹ thuật nhằm phòng tránh tuyết lở. Một kỹ thuật thường được áp dụng đó là cố tình tạo ra các vụ sụt tuyết nhỏ. Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu các lớp băng tuyết bằng cách sử dụng sóng rada sau đó họ sử dụng chất nổ để tạo nên các vụ sụt lở. Mặt khác, họ cũng có thể dùng phương pháp trượt tuyết dọc theo đường nứt gãy.
Một phương pháp khác đó là ngăn chặn các điều kiện dẫn đến tuyết lở hoặc cản trở dòng chảy của tuyết. Ở một vài nơi, họ bố trí các rào chắn, lưới và các chướng ngại vật ngăn gió, cản trở việc hình thành các lớp tuyết dày. Tuy nhiên, tuyết lở vẫn có thể xảy ra dù có các phương pháp phòng ngừa do vậy điều quan trọng nhất là sớm có các thông báo kịp thời khi xảy ra tuyết lở.
Sống sót trong trận tuyết lở
-Việc đầu tiên bạn cần làm đó là phát tín hiệu cấp cứu ngay lập tức để có thể nhận được sự trợ giúp từ trung tâm cứu hộ.
- Nếu bạn là người trượt tuyết thì hãy nhanh chóng từ bỏ các thiết bị trượt.
- Hãy sử dụng cách di chuyển theo kiểu bơi lội khi đi trong bề mặt tuyết.
- Bám chặt lấy cây gần nhất hoặc một chỗ chắc chắn để tránh bị tuyết đẩy đi xa.
- Cuối cùng là hãy bình tĩnh chờ cứu hộ, đừng phí sức kêu gọi giúp đỡ trừ khi bạn nghe thấy cứu hộ ở gần mình.
Tham khảo : science