Sự thật về tình yêu dưới góc nhìn khoa học
| 14/02/2012 12:14 AM
Bản chất của tình yêu là gì? Tại sao nó có thể khiến bạn trở nên điên rồ và mất trí đến vậy? Và điều gì thực sự đứng đằng sau đủ mọi cung bậc cảm xúc trong tình yêu?
14-2 đang đến gần, và lúc này đây, rất có thể bạn đọc đang trải qua những khoảnh khắc tràn ngập hạnh phúc bên cạnh người mình thương yêu, tận hưởng những nụ hôn, những món quà, hay những lời nói có cánh dành cho nhau. Hoặc cũng có thể, bạn đang ngồi.......ôm chiếc PC thân yêu và mơ tưởng đến một tình yêu không xa trong tương lai như bản thân tác giả. Nhưng dù bạn chưa yêu hay đã yêu, bạn đang đơn độc lẻ loi hay hạnh phúc bên cạnh người tình, chắc hẳn ít nhất một lần trong đời bạn đã từng thắc mắc về thứ gọi là tình yêu. Bản chất của nó là gì? Tại sao nó có thể khiến bạn trở nên điên rồ và mất trí đến vậy? Và điều gì thực sự đứng đằng sau đủ mọi cung bậc cảm xúc trong tình yêu? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Tình yêu là gì?
Tình yêu đích thực là thứ làm chúng ta hạnh phúc, và là động lực giúp ta vươn lên trong cuộc sống. Nó là một yếu tố quan trọng giúp loài người tiếp tục duy trì nòi giống. Tình yêu được ví như sợi dây gắn kết giữa người với người, và thiếu đi nó, giờ đây có lẽ con người vẫn đang sống thành những bầy đàn riêng lẻ không khác gì những loài động vật khác. Những hóa chất được tiết ra khi chúng ta yêu, chúng phục vụ nhiều mục đích khác nhau, nhưng đều hướng đến cái đích chung là sự duy trì nòi giống của con người. Bởi vậy, tình yêu thực sự là một quá trình, hay một thứ gì đó mang tính bản năng để giúp loài người tồn tại.
Ở bất kỳ một nền văn hóa nào, tình yêu luôn đóng vai trò quan trọng. Sự khác biệt về ngôn ngữ, về văn hóa, về cách thức diễn đạt tình yêu có thể khác nhau rất nhiều, nhưng sự hiện diện của tình yêu đích thực luôn là thứ không phải bàn cãi.
Điều gì làm chúng ta yêu?
Tất cả chúng ta đều có một hình mẫu lý tưởng cho đối tác của mình, và nó được chôn giấu ở nơi nào đó sâu trong tiềm thức của chúng ta. Chính hình mẫu này là thứ sẽ quyết định tình yêu đích thực của đời bạn, giữa 7 tỷ người trên Trái đất này. Nhưng hình mẫu này được hình thành như thế nào?
Vẻ bề ngoài
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, chúng ta thường có xu hướng "cảm" những người có một số nét tương đồng với cha mẹ chúng ta. Một số nghiên cứu thậm chí còn cho rằng, chúng ta có xu hướng bị thu hút bởi những cá thể có nhiều nét giống với bản thân chúng ta. Nhà tâm lý học David Perrett thuộc đại học St Andrew ở Scotland đã làm một thí nghiệm, trước tiên ông tiến hành biến khuôn mặt của đối tượng tham gia thành khuôn mặt của một người khác giới, tất nhiên, với nhiều điểm tương đồng. Sau đó, ông cho các đối tượng tham gia xem lại một loạt những khuôn mặt khác nhau. Và tất cả các đối tượng đều bị hấp dẫn bởi chính khuôn mặt ở-một-phiên-bản-mới của mình. Tất nhiên, họ đều không nhận ra rằng đó chính là khuôn mặt của mình đã bị biến đổi.
Nhân cách
Cũng giống như vẻ bề ngoài, chúng ta luôn có sự ưu đãi đối với những người có nhiều nét giống với bậc sinh thành của chúng ta, hoặc những người rất gần gũi với chúng ta suốt thời thơ ấu. Đó có thể là bất cứ ai - ông bà, anh chị em, người bạn thân...., và chúng ta đã bị ảnh hưởng quá nhiều từ ý thức, nhân cách, cách nói chuyện hay khiếu hài hước của họ.
Kích thích tố - Pheromones
Sự hiện diện của kích thích tố vẫn là chủ đề tranh cãi từ nhiều năm nay trong lĩnh vực nghiên cứu tình yêu. Pheromones - sự kết hợp giữa 2 từ tiếng Hy Lạp pherein và hormone, nghĩa là "yếu tố truyền cảm hứng". Đối với động vật nói chung, những kích thích tố này thường để lại dấu ấn trong nước tiểu, mồ hôi - nó chính là yếu tố góp phần tăng hưng phấn tình dục và thu hút những đối tượng khác giới. Chúng giúp cho các cá thể đực và cái nhận ra nhau, chọn được bạn đời với hệ thống gen phù hợp để tạo ra một thế hệ tương lai khỏe mạnh. Một số loài động vật thậm chí đã phát triển một cơ quan riêng biệt trong mũi, với tên gọi Vomeronasal, có chức năng chính là phát hiện ra hóa chất không mùi này.
Chưa có bằng chứng gì về sự tồn tại của kích thích tố ở con người, nhưng không thể phủ nhận vai trò của mùi hương đối với tình yêu. Không ai không nhận ra sự phát triển bùng nổ của ngành công nghiệp nước hoa trong những năm gần đây. Bạn có thể thấy điều này nhan nhản trên quảng cáo mỗi ngày: một cô gái đi ngang qua một anh chàng với vẻ bề ngoài chẳng lấy gì làm thu hút, nhưng bất chợt một làn gió thổi ngược chiều đẩy mùi hương đầy quyến rũ (của một loại nước hoa đang được quảng cáo) bay về phía cô gái, và 100% đoạn kết của những câu chuyện này diễn ra trên một cái giường nào đó.
Rõ ràng đây chỉ là một câu chuyện hoàn toàn nhảm nhí với mục đích duy nhất là tăng doanh số bán hàng, nhưng không thể phủ nhận vai trò của mùi hương trong tình yêu. Mùi hương tiết ra từ mồ hôi, từ những chất tiết khác (chứ không phải từ nước hoa) sẽ là thứ hấp dẫn một đối tượng khác giới nào đó. Các nhà khoa học cho rằng, cũng tương tự như những loài động vật khác, sự lựa chọn thông qua mùi hương sẽ giúp tạo ra sự kết hợp của những bộ gen thích hợp, từ đó sản sinh ra một thế hệ tương lai hoàn toàn khỏe mạnh.
Những giai đoạn của tình yêu
Những nhà nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực tình yêu đều thống nhất về sự hiện diện của 3 loại, hay 3 giai đoạn trong tình yêu, đó là:
1. Đam mê dục vọng
2. Sự cuốn hút, hay đam mê lãng mạn
3. Sự gắn kết
Nếu như cả ba giai đoạn này cùng xảy ra ở một cặp tình nhân, sự ràng buộc giữa họ là rất mạnh mẽ - đúng như câu nói "Chỉ có cái chết mới chia lìa được đôi lứa.". Nhưng cũng không hiếm trường hợp khi người ta có ham muốn được làm "chuyện ấy" cùng lại chẳng phải là người ta yêu.
Dục vọng
Khi tuổi dậy thì đã đến, như một cỗ máy vừa được bật nút khởi động, sự phát triển về cả thể chất lẫn tinh thần đều có những bước nhảy vọt. Đi kèm với đó là những ham muốn mạnh mẽ được trải nghiệm thứ gọi là dục vọng. Những ham muốn này đóng một vai trò lớn trong quá trình dậy thì, cũng như suốt cuộc đời chúng ta. Ham muốn dục vọng và tình yêu lãng mạn, bản chất là 2 quá trình khác nhau, được tạo ra bởi những phản ứng hóa học hoàn toàn khác nhau. Vì vậy, có thể đôi khi bạn cảm thấy ham muốn của mình dâng lên cuồn cuộn với một người mà bạn chẳng hề yêu thương - đó là điều hoàn toàn bình thường.
Nhà tâm lý học John Money đã cho thấy sự khác nhau cơ bản giữa dục vọng và tình yêu, "Tình yêu tồn tại ở phía trên thắt lưng. Dục vọng luôn ở phía dưới."
Con đường đến tình yêu đích thực chịu ảnh hưởng của rất nhiều ngoại lực, và ham muốn là một phần rất quan trọng trong số những yếu tố tác động này. Không có ham muốn, chúng ta sẽ chẳng bao giờ tìm thấy một nửa đích thực của mình. Thế nhưng, khi ham muốn chỉ giúp bạn có một cái nhìn hạn hẹp, chính sự lãng mạn sẽ đưa bạn tìm đến tình yêu thực sự của mình.
Sự thu hút
Những cảm giác ban đầu có thể đến từ ham muốn dục vọng, nhưng để mối quan hệ của bạn có những bước tiến tiếp, sự thu hút - hay đam mê lãng mạn, là yếu tố không thể thiếu được. Khi sự cuốn hút đã đến, chúng ta thường mất đi sự tỉnh táo thường trực, đúng như câu nói "Love is blind.". Bạn nhắm mắt bỏ qua mọi khiếm khuyết, mọi lỗi lầm của người bạn yêu. Bạn lý tưởng hóa những gì tốt đẹp nhất, và bạn không thể nào gạt chúng ra khỏi tâm trí mình. Giờ đây, hình ảnh của đối tượng được vẽ nên với những màu sắc lung linh rực rỡ nhất, với những đường nét sinh động nhất - nó hoàn toàn áp đảo những thứ khác trong óc bạn. Bản chất của sự điên rồ này là những phản ứng hóa học rất phức tạp mà chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn ở phần dưới.
Trong giai đoạn này, những đôi uyên ương thường dành nhiều thời gian ở bên nhau. Nếu như họ vẫn cảm nhận được sự thu hút mạnh mẽ đến từ cả hai phía, họ đã đặt 1 chân vào giai đoạn cuối cùng của tình yêu: sự gắn kết.
Sự gắn kết
Sự gắn kết là một giai đoạn dành cho những tình yêu vững bền. Bạn đã đi qua những chặng đường điên rồ nhất của tình yêu. Hạnh phúc. Đắm say. Ghen tuông. Giận hờn. Nhớ nhung. Bạn đã nếm trải đủ thứ gia vị của tình yêu - và giờ là lúc bạn bước vào giai đoạn yêu thực sự.
Khi đã đến được giai đoạn này, tình yêu giữa 2 bên sẽ là đủ mạnh để chịu được đủ mọi sức ép từ cuộc sống. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu như ở giai đoạn trước bạn càng lý tưởng người bạn yêu thì ở giai đoạn này, tình yêu giữa 2 bên sẽ càng thêm bền vững. Sự lý tưởng hóa ở đây chính là chìa khóa để giữ hai người lại với nhau, đồng thời giúp cho hôn nhân càng thêm hạnh phúc. Nó giúp cho đối tác của bạn nỗ lực hơn, để trở nên đẹp hơn trong mắt bạn - và điều này càng làm cho đối tác trở nên dễ thương hơn trong mắt bạn. Ted Huston, trưởng nhóm nghiên cứu nói, "Những người làm được điều này sẽ có mối quan hệ lâu dài hơn so với những người có cái nhìn quá thực tế với cuộc sống."
Đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này là oxytocin, vasopressin và endorphin. Những hormon này được giải phóng một cách mạnh mẽ khi có quan hệ tình dục.
Tình yêu và những phản ứng hóa học
Có rất nhiều hoạt chất được giải phóng ra và tung tăng nhảy múa trên khắp cơ thể khi bạn yêu. Khoa học đã dần lý giải được vai trò của những hoạt chất này mỗi khi bạn yêu, cũng như khi bạn trải qua một mối quan hệ lâu dài.
Những phản ứng ban đầu khi bạn gặp tiếng sét ái tình thường là một trái tim đập hết công suất, da trở nên ửng đỏ và bạn chợt nhận thấy lòng bàn tay mình ướt đẫm mồ hôi. Những nhà khoa học cho rằng điều này là do các hoạt chất norepinephrine, dopamine và phenylethylamine chịu trách nhiệm. Dopamine được cho là một loại chất hóa học mang lại cảm giác hạnh phúc, trong khi Norepinephrine và Adrenaline đem đến sự kích động và hứng thú. Theo Helen Fisher, nhà nhân chủng học và nghiên cứu tình yêu nổi tiếng đến từ Đại học Rutgers, những hoạt chất này hoạt động cùng nhau sẽ mang đến sự hứng khởi, nguồn năng lượng mãnh liệt, đi kèm với nó là cảm giác thèm muốn và sự suy giảm khả năng tập trung chú ý. Bà cũng cho rằng, sự giải phóng đồng thời các chất này chỉ xảy ra ở một số điều kiện nhất định, và nam giới dễ dàng đáp ứng những điều kiện này hơn nữ giới - vì bản chất "yêu bằng mắt" của họ.
Một nghiên cứu sử dụng máy chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) đã được tiến hành. Những hình ảnh của não bộ sẽ được chụp lại khi cho đối tượng tham gia nhìn vào những bức hình của người họ yêu. Và kết quả, theo những nhà nghiên cứu, đó là sự điên rồ, hỗn độn, bộ não dường như không thể nghĩ đến gì khác ngoại trừ tình yêu. Những hình ảnh chụp lại được cho thấy sự tăng lưu lượng máu lên não, chủ yếu tập trung đến những vùng có thụ thể với Dopamine - từ đó gây ra cảm giác mà chúng ta thường gọi là "bay", "thăng" - và bản chất của quá trình này không khác gì tác dụng gây ra bởi chất kích thích.
Oxytocin, chất được giải phóng khi quan hệ tình dục, sẽ giúp mối quan hệ của bạn gắn kết thêm bền chặt. Bởi vậy, đời sống tình dục vẫn luôn là thứ không thể xem nhẹ, nếu bạn muốn mối quan hệ của mình được lâu dài. Oxytocin cũng được sản sinh ra khi mẹ cho con bú - và đây cũng là nguyên nhân vì sao bạn, hoặc vợ bạn thường được nhận lời khuyên cho con bú càng sớm càng tốt, càng kéo dài càng tốt.
Vasopressin, một loại hormon chống bài tiết nước tiểu cũng có liên quan đến sự hình thành mối quan hệ lâu dài. Nhiều nhà khoa học tin rằng, sự can thiệp của oxytocin và vasopressin vào con đường dopamine và norepinephrine giúp giải thích sự mất dần đam mê nồng nhiệt trong những khoảnh khắc ban đầu của tình yêu.
Endorphins, một loại thuốc giảm đau tự nhiên trong cơ thể cũng đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ lâu dài. Chúng giúp tạo ra những cảm giác được xoa dịu, yên bình và an toàn. Giống như Dopamine và Norepinephrine, Endorphin được sản xuất ra mỗi khi quan hệ, khi có sự tiếp xúc thân thể, cũng như khi hoạt động thể lực.
Những cảm giác nồng nhiệt ban đầu sẽ nhanh chóng mất đi theo thời gian. Nhiều nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, giai đoạn này chỉ kéo dài tối đa từ 2 đến 3 năm. Những hóa chất chịu trách nhiệm về cảm giác này, bao gồm adrenaline, dopamine, noepinephrine... sẽ cạn kiệt dần. Người bạn yêu bỗng dưng........không khác gì những người khác. Bạn tự hỏi rằng, tại sao, và từ khi nào, cô ấy hay anh ấy bắt đầu thay đổi. Trên thực tế, bạn là thứ duy nhất thay đổi. Bạn đã mất đi nguồn hóa chất giúp bạn yêu một cách say đắm, làm bạn trở nên mù quáng và bỏ qua mọi lỗi lầm của đối tượng. Giờ đây, mối quan hệ của hai người đứng trước hai ngã rẽ: nếu như tình yêu của bạn đủ mạnh, mối quan hệ sẽ tiến đến bền vững. Còn nếu không, mọi chuyện coi như đã chấm dứt với hai người.
Kết
Tình yêu dường như luôn là một bí ẩn lớn đối với khoa học. Rất nhiều giả thuyết, rất nhiều công trình nghiên cứu đã được tiến hành, kèm theo đó là những cuộc tranh cãi vẫn chưa có hồi kết. Nhưng với bạn và tôi - đó không phải là mối bận tâm quá lớn. Yêu và được yêu, đó là thứ cảm giác tuyệt vời nhất mà bạn được trải nghiệm, vì vậy, hãy tận hưởng những giây phút ngọt ngào bên cạnh một nửa của bạn trong ngày lễ tình nhân Valentine này. Và đừng quên bấm like nếu như bạn đã kiên nhẫn đọc được đến dòng cuối cùng của bài viết.
Tổng hợp