Cộng đồng ragecomic Việt Nam: Đi đường có sẵn hay tự mở lối riêng?
| 09/05/2012 0:00 AM
Trong thời điểm hiện tại, ở Việt Nam có 3 trang web về ragecomic điển hình là CAB, Epic và Memeface. Nhiều người nói vui, đó là thế “kiềng ba chân” vững chãi, tạo nên sự cạnh tranh tích cực và là điểm tựa cho sự phát triển ragecomic ở Việt Nam. Thế nhưng, tạo lập dễ, duy trì và phát triển mới khó. Vậy, trào lưu ragecomic ở Việt Nam đang đi theo lối nào?
Trong thời điểm hiện tại, ở Việt Nam có 3 trang web về ragecomic điển hình là Cab.vn, Epic.vn và Memeface.vn . Nhiều người nói vui, đó là thế “kiềng ba chân” vững chãi, tạo nên sự cạnh tranh tích cực và là điểm tựa cho sự phát triển ragecomic ở Việt Nam. Thế nhưng tạo lập dễ, duy trì và phát triển mới khó. Vậy, trào lưu ragecomic ở Việt Nam đang đi theo lối nào?
Nối bước các ông lớn…
Ra đời sớm nhất và được mệnh danh là “lá cờ đầu” của phong trào sáng tác ragecomic tại Việt Nam, vì vậy Cab có lợi thế hơn Epic và Memeface. Trong khi Epic và Memeface còn đang trong thời gian xây dựng và thu hút thành viên, Cab đã được cộng đồng mạng “quen mặt”. Số lượng thành viên của Cab hiện nay khoảng gần 3 vạn người, còn số lượng bài được đăng tải cũng đạt tới con số hơn 4 vạn. Những tưởng CAB hoàn toàn có thể “yên tâm” về vị thế của mình, thế nhưng, trong nội bộ của Cab cũng xảy ra những vấn đề nan giải, ảnh hưởng tới sự sinh tồn của trang web này. Những vấn đề của Cab rất có thể Epic và Memeface cũng sẽ gặp phải khi phát triển hơn.
Ban đầu, Cab đóng chức năng đăng kí tự do nên những người muốn làm thành viên chỉ có cách… đi xin thư mời từ những thành viên cũ. Tại thời điểm đó, Cab có số lượng bài mới ít, phần lớn là những bài ngắn, có chất lượng tốt, rất giống phong cách sáng tác ragecomic trên thế giới. Tuy nhiên, sau khi chức năng đăng kí tự do được mở, số lượng thành viên mới của Cab tăng lên với tốc độ chóng mặt, đồng nghĩa với việc số lượng bài mới được đăng tải mỗi ngày cũng rất nhiều.
Đó là thành công bước đầu đáng mừng cho một trang web ragecomic. Thế nhưng, số lượng tăng không có nghĩa là chất lượng cũng tăng theo. CAB phải đón nhận một cơn bão khổng lồ những bài ragecomic kém chất lượng, nội dung vô nghĩa hoặc tối nghĩa, sử dụng sai ý nghĩa của meme faces… Không những thế, vấn đề làm ban quản trị CAB đau đầu nhất là việc thành viên repost tràn lan những bài mà họ sưu tầm từ các trang web khác, nhiều nhất là 9gag.com (một trang web ragecomic nổi tiếng trên thế giới), hậu quả là Cab bị mất đi bản sắc của mình và có nguy cơ trở thành “phiên bản Việt hóa của 9gag.com”. 
Một phần mẩu truyện tự vẽ (rất dài) chỉ sử dụng một số meme face trên Cab
Không chỉ là vấn đề riêng của Cab, mà tại Epic hay Memeface cũng bắt đầu phải đối phó với tình trạng thành viên copy bài từ những web khác về mà không ghi nguồn (source). Tinh vi hơn, có những thành viên còn kì công tự làm một ragecomic khác nhưng dựa trên nội dung, ý tưởng của những ragecomic nổi tiếng hoặc những mẩu truyện cười, clip, phim ảnh…mà họ bắt gặp trên mạng (remake). Nguyên nhân là do một số thành viên “lười” suy nghĩ, copy những bài hay trên các trang web lớn khác về sẽ dễ được ủng hộ mà lại đỡ tốn thời gian, công sức hơn việc tự làm một ragecomic hoàn chỉnh; hoặc một số thành viên khác “ngây thơ” đánh đồng các trang web meme kiểu mới (Cab, Epic, Memeface) vốn đề cao các bài tự làm chứ không giống như những trang sưu tầm truyện cười truyền thống đã có ở Việt Nam.
… Hay tự tìm đường đi cho riêng mình?
Bên cạnh những bài repost từ web quốc tế hoặc học tập phong cách quốc tế, hiện nay số lượng ragecomic 100% Việt Nam cũng đang tăng với tốc độ chóng mặt, và hình thành nên những phong cách ragecomic độc đáo. Ví dụ như trên Epic hay 9gag.com thịnh hành những mẩu ragecomic ngắn, đơn giản, mang tính hài hước cao thì trên Cab lại có rất nhiều những ragecomic dài (trên 4 khung tranh), ý nghĩa rộng lớn và không chỉ nhằm mục đích gây cười. Các chủ đề vì thế cũng rất phong phú và có những chủ đề “đậm chất Việt Nam” như: truyện kinh dị do ông nội/bà nội kể, truyện về bệnh nhân tâm thần, truyện về sức mạnh của mũ cối (nhái series sức mạnh của điện thoại Nokia trên 9gag), truyện về nhân vật Phồng Tôm (một nhân vật quen thuộc với cư dân mạng có nguồn gốc từ diễn đàn vOz)…
Thay vì sử dụng những meme face có nguồn gốc nước ngoài, các trang web ragecomic Việt Nam cũng bắt đầu xuất hiện những meme face tự vẽ, sử dụng hình ảnh của người Việt. Có những meme face đã nhận được sự ủng hộ từ độc giả, tuy rằng sức lan tỏa chưa thể rộng bằng các meme face quốc tế.
Ngoài ra, những thành viên “khéo tay” hơn chút nữa có thể tự sáng tác những mẩu truyện tranh hoàn toàn theo nét vẽ của họ, có sử dụng một vài meme face quốc tế nhưng biến đổi đi một chút. Đây thường là những câu chuyện dài, kì công, có thể có nội dung sâu sắc, ý nghĩa. Thêm nữa, mặc dù mỗi meme face có một ý nghĩa nhất định nhưng khi làm ragecomic, một số tác giả Việt Nam lại thích sử dụng chúng theo ý mình, miễn là biểu cảm đó phù hợp với nội dung chứ không câu nệ mục đích ban đầu của chúng.
Tuy nhiên, những post như thế lại đang làm dấy lên cuộc tranh luận bất phân thắng bại giữa 2 phe: một bên là những người ủng hộ ragecomic phong cách Việt hoặc phong cách tự do, dài ngắn tùy ý, miễn là truyền đạt được nội dung và đọc thấy hay; một bên là những người phản đối, muốn ragecomic phải đi theo truyền thống “quốc tế” là ngắn gọn, súc tích, mang tính hài hước cao, và meme faces phải được dùng đúng với ý nghĩa gốc của chúng.
Một meme made in Vietnam.
Kết
Mỗi trang web ragecomic Việt Nam hiện nay đều phải đương đầu với những khó khăn thách thức riêng và chung. Chính vì cạnh tranh trên cùng một “mặt trận”, có những thời điểm các trang web này quay sang đấu đá, nói xấu lẫn nhau, hoặc copy bài của nhau về mà không ghi nguồn, xóa watermark. Tuy nhiên, do sự định hướng của ban quản lý mỗi trang web là khác nhau nên dần dần, họ cũng xây dựng được bản sắc cho riêng mình. Và vì thế, giảm dần sự cạnh tranh tiêu cực để độc giả ragecomic Việt Nam có thể thưởng thức những “hương vị” khác nhau trên mỗi trang web. Điều này hoàn toàn có lợi cho sự phát triển lâu dài của phong trào meme/ragecomic Việt Nam.
Tuy nhiên, vẫn còn một số người thay vì góp công góp sức, ủng hộ ragecomic Việt Nam bằng những hành động thiết thực, thì họ chỉ biết phê phán, “ném đá”, phủ nhận công sức của các tác giả. Vẫn biết trong thời gian đầu mới hình thành, ragecomic Việt Nam còn chịu nhiều ảnh hưởng từ các web quốc tế, phong cách chưa ổn định, trình bày chưa được đẹp, dùng meme faces còn sai… rất nhiều lỗi, nhưng một đứa trẻ mới tập đi làm sao bắt nó chạy nhanh được? Hãy cùng cảm thông, động viên và dìu dắt đứa trẻ “ragecomic Việt Nam” các bạn nhé!
Một mẩu ragecomic tại Epic.
Nối bước các ông lớn…
Giao diện trang 9gag.com.
Ra đời sớm nhất và được mệnh danh là “lá cờ đầu” của phong trào sáng tác ragecomic tại Việt Nam, vì vậy Cab có lợi thế hơn Epic và Memeface. Trong khi Epic và Memeface còn đang trong thời gian xây dựng và thu hút thành viên, Cab đã được cộng đồng mạng “quen mặt”. Số lượng thành viên của Cab hiện nay khoảng gần 3 vạn người, còn số lượng bài được đăng tải cũng đạt tới con số hơn 4 vạn. Những tưởng CAB hoàn toàn có thể “yên tâm” về vị thế của mình, thế nhưng, trong nội bộ của Cab cũng xảy ra những vấn đề nan giải, ảnh hưởng tới sự sinh tồn của trang web này. Những vấn đề của Cab rất có thể Epic và Memeface cũng sẽ gặp phải khi phát triển hơn.
Ban đầu, Cab đóng chức năng đăng kí tự do nên những người muốn làm thành viên chỉ có cách… đi xin thư mời từ những thành viên cũ. Tại thời điểm đó, Cab có số lượng bài mới ít, phần lớn là những bài ngắn, có chất lượng tốt, rất giống phong cách sáng tác ragecomic trên thế giới. Tuy nhiên, sau khi chức năng đăng kí tự do được mở, số lượng thành viên mới của Cab tăng lên với tốc độ chóng mặt, đồng nghĩa với việc số lượng bài mới được đăng tải mỗi ngày cũng rất nhiều.
Đó là thành công bước đầu đáng mừng cho một trang web ragecomic. Thế nhưng, số lượng tăng không có nghĩa là chất lượng cũng tăng theo. CAB phải đón nhận một cơn bão khổng lồ những bài ragecomic kém chất lượng, nội dung vô nghĩa hoặc tối nghĩa, sử dụng sai ý nghĩa của meme faces… Không những thế, vấn đề làm ban quản trị CAB đau đầu nhất là việc thành viên repost tràn lan những bài mà họ sưu tầm từ các trang web khác, nhiều nhất là 9gag.com (một trang web ragecomic nổi tiếng trên thế giới), hậu quả là Cab bị mất đi bản sắc của mình và có nguy cơ trở thành “phiên bản Việt hóa của 9gag.com”.
Một phần mẩu truyện tự vẽ (rất dài) chỉ sử dụng một số meme face trên Cab
Không chỉ là vấn đề riêng của Cab, mà tại Epic hay Memeface cũng bắt đầu phải đối phó với tình trạng thành viên copy bài từ những web khác về mà không ghi nguồn (source). Tinh vi hơn, có những thành viên còn kì công tự làm một ragecomic khác nhưng dựa trên nội dung, ý tưởng của những ragecomic nổi tiếng hoặc những mẩu truyện cười, clip, phim ảnh…mà họ bắt gặp trên mạng (remake). Nguyên nhân là do một số thành viên “lười” suy nghĩ, copy những bài hay trên các trang web lớn khác về sẽ dễ được ủng hộ mà lại đỡ tốn thời gian, công sức hơn việc tự làm một ragecomic hoàn chỉnh; hoặc một số thành viên khác “ngây thơ” đánh đồng các trang web meme kiểu mới (Cab, Epic, Memeface) vốn đề cao các bài tự làm chứ không giống như những trang sưu tầm truyện cười truyền thống đã có ở Việt Nam.
Nhiều người gọi đó là “hành động ăn cắp chất xám trắng trợn”. Đối với những thành viên tích cực, bỏ nhiều công sức để tự làm ragecomic, hành động này còn khiến họ khó chịu vì những bài repost kia đều đã chắt lọc “tinh hoa” từ các trang web quốc tế nên nhận được số lượng Yêu thích lớn, khả năng lên Hot gần như là chắc chắn.
Về lâu về dài, các thành viên tích cực này sẽ cảm thấy bị giảm sút hứng thú tự làm ragecomic. Tuy nhiên, việc ngăn chặn hoàn toàn các bài sưu tầm lại không hề đơn giản bởi ragecomic Việt Nam mới đang trong thời kì đầu phát triển, những bài có chất lượng cao còn ít. Vì thế việc “đóng cửa” hoàn toàn với những bài sưu tầm sẽ khiến các trang web ragecomic Việt Nam giống như một cái ao tù, không có sự giao thoa, học hỏi với quốc tế.
Về lâu về dài, các thành viên tích cực này sẽ cảm thấy bị giảm sút hứng thú tự làm ragecomic. Tuy nhiên, việc ngăn chặn hoàn toàn các bài sưu tầm lại không hề đơn giản bởi ragecomic Việt Nam mới đang trong thời kì đầu phát triển, những bài có chất lượng cao còn ít. Vì thế việc “đóng cửa” hoàn toàn với những bài sưu tầm sẽ khiến các trang web ragecomic Việt Nam giống như một cái ao tù, không có sự giao thoa, học hỏi với quốc tế.
Một mẩu ragecomic trên Memeface.
… Hay tự tìm đường đi cho riêng mình?
Bên cạnh những bài repost từ web quốc tế hoặc học tập phong cách quốc tế, hiện nay số lượng ragecomic 100% Việt Nam cũng đang tăng với tốc độ chóng mặt, và hình thành nên những phong cách ragecomic độc đáo. Ví dụ như trên Epic hay 9gag.com thịnh hành những mẩu ragecomic ngắn, đơn giản, mang tính hài hước cao thì trên Cab lại có rất nhiều những ragecomic dài (trên 4 khung tranh), ý nghĩa rộng lớn và không chỉ nhằm mục đích gây cười. Các chủ đề vì thế cũng rất phong phú và có những chủ đề “đậm chất Việt Nam” như: truyện kinh dị do ông nội/bà nội kể, truyện về bệnh nhân tâm thần, truyện về sức mạnh của mũ cối (nhái series sức mạnh của điện thoại Nokia trên 9gag), truyện về nhân vật Phồng Tôm (một nhân vật quen thuộc với cư dân mạng có nguồn gốc từ diễn đàn vOz)…
Thay vì sử dụng những meme face có nguồn gốc nước ngoài, các trang web ragecomic Việt Nam cũng bắt đầu xuất hiện những meme face tự vẽ, sử dụng hình ảnh của người Việt. Có những meme face đã nhận được sự ủng hộ từ độc giả, tuy rằng sức lan tỏa chưa thể rộng bằng các meme face quốc tế.
Ngoài ra, những thành viên “khéo tay” hơn chút nữa có thể tự sáng tác những mẩu truyện tranh hoàn toàn theo nét vẽ của họ, có sử dụng một vài meme face quốc tế nhưng biến đổi đi một chút. Đây thường là những câu chuyện dài, kì công, có thể có nội dung sâu sắc, ý nghĩa. Thêm nữa, mặc dù mỗi meme face có một ý nghĩa nhất định nhưng khi làm ragecomic, một số tác giả Việt Nam lại thích sử dụng chúng theo ý mình, miễn là biểu cảm đó phù hợp với nội dung chứ không câu nệ mục đích ban đầu của chúng.
Tuy nhiên, những post như thế lại đang làm dấy lên cuộc tranh luận bất phân thắng bại giữa 2 phe: một bên là những người ủng hộ ragecomic phong cách Việt hoặc phong cách tự do, dài ngắn tùy ý, miễn là truyền đạt được nội dung và đọc thấy hay; một bên là những người phản đối, muốn ragecomic phải đi theo truyền thống “quốc tế” là ngắn gọn, súc tích, mang tính hài hước cao, và meme faces phải được dùng đúng với ý nghĩa gốc của chúng.
Một meme made in Vietnam.
Kết
Mỗi trang web ragecomic Việt Nam hiện nay đều phải đương đầu với những khó khăn thách thức riêng và chung. Chính vì cạnh tranh trên cùng một “mặt trận”, có những thời điểm các trang web này quay sang đấu đá, nói xấu lẫn nhau, hoặc copy bài của nhau về mà không ghi nguồn, xóa watermark. Tuy nhiên, do sự định hướng của ban quản lý mỗi trang web là khác nhau nên dần dần, họ cũng xây dựng được bản sắc cho riêng mình. Và vì thế, giảm dần sự cạnh tranh tiêu cực để độc giả ragecomic Việt Nam có thể thưởng thức những “hương vị” khác nhau trên mỗi trang web. Điều này hoàn toàn có lợi cho sự phát triển lâu dài của phong trào meme/ragecomic Việt Nam.
Tuy nhiên, vẫn còn một số người thay vì góp công góp sức, ủng hộ ragecomic Việt Nam bằng những hành động thiết thực, thì họ chỉ biết phê phán, “ném đá”, phủ nhận công sức của các tác giả. Vẫn biết trong thời gian đầu mới hình thành, ragecomic Việt Nam còn chịu nhiều ảnh hưởng từ các web quốc tế, phong cách chưa ổn định, trình bày chưa được đẹp, dùng meme faces còn sai… rất nhiều lỗi, nhưng một đứa trẻ mới tập đi làm sao bắt nó chạy nhanh được? Hãy cùng cảm thông, động viên và dìu dắt đứa trẻ “ragecomic Việt Nam” các bạn nhé!
Một mẩu ragecomic tại Epic.