Vì sao việc cạnh tranh với Apple là vô cùng khó khăn? (Phần 1)
| 04/07/2011 0:00 AM
Có thể khẳng định, Apple hiện đang là công ty thành công nhất trong lĩnh vực công nghệ. Thương hiệu Apple, logo hình quả táo cắn dở, CEO Steve Jobs rồi đến các sản phẩm iDevices gần như phủ sóng trên toàn trái đất.
Cha đẻ của iPhone và iPad giờ đây đang trên đường trở thành một cái tên phổ biến toàn cầu giống như những gì Coca-cola đã làm được. Tất nhiên mọi sự so sánh đều là khập khiễng, chúng ta không thể đánh đồng một công ty thuộc lĩnh vực FMCG (Fast Moving Consumer Goods – sản xuất hàng tiêu dùng) với một công ty chuyên sản xuất hàng điện tử cao cấp.
Mặc dù vậy, một khi đã trở thành người dẫn đầu thì tất nhiên sẽ bị... ghét. Coca-cola đã và đang phải đối mặt với kẻ thù không đội trời chung Pepsi. Còn với Apple, Quả táo cắn dở còn khó khăn hơn khi phải đối mặt với rất nhiều đại địch trong lĩnh vực công nghệ đầy tiềm năng. Tuy nhiên, có một sự thật rằng rất ít, nếu không muốn nói là tất cả các đối thủ đều chưa thể đánh bại Apple về mọi mặt, từ chất lượng sản phẩm, cách thức marketing, tác động đến cảm xúc người dùng, và đặc biệt là một văn hóa doanh nghiệp không thể lẫn vào đâu được.
Vậy, đã bao giờ bạn đặt câu hỏi Apple đang có trong tay những lợi thế gì? Chúng tôi đã đăng tải rất nhiều bài viết để phân tích về những vũ khí Apple đang có trong tay như sức mạnh tài chính, con người, các bằng sáng chế và sáng tạo... Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả.
Sự liên kết dọc (Vertical Integration)
Để có thể phân tích được vì sao sự liên kết dọc lại là một thế mạnh của Apple, chúng ta cần phải biết thế nào liên kết dọc? Trong kinh doanh, để tung ra thị trường một sản phẩm phải trải qua rất nhiều công đoạn: từ thiết kế, chuẩn bị nguyên vật liệu, tiến hành sản xuất, marketing rồi phân phối, các dịch vụ phụ thêm... Các công đoạn này được gọi là Supply Chain (chuỗi cung ứng). Để có thể dễ dàng quản lý và kiểm soát các công đoạn tạo thành sản phẩm, doanh nghiệp có thể đảm nhận một vài hoặc toàn bộ những thành phần trong chuỗi cung ứng.
Trong các cách thức quản lý chuỗi cung ứng, có 2 loại hình tiêu biểu nhất:
Liên kết theo chiều ngang (Horizontal Integration): Đó là doanh nghiệp lựa chọn mở rộng bằng cách mua lại một công ty khác có hoạt động tương đương trong chuỗi cung ứng. Ví dụ như bộ phận gia công của Samsung mua lại... Foxconn chẳng hạn.
Liên kết theo chiều dọc (Vertical Integration): Đó là khi doanh nghiệp lựa chọn mở rộng bằng cách mua lại hoặc đảm nhận nhiều giai đoạn trong chuỗi cung ứng. Ví dụ như Sony. Hãng này sản xuất ra máy chơi game console là PlayStation nhưng cũng kiêm luôn studio phát triển game.
Minh họa về liên kết ngang và liên kết dọc.
Giải thích nôm na là như vậy. Giống như trường hợp của Sony, bạn có thể hình dung ra ngay Apple đã tận dụng sự liên kết dọc như thế nào để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Thực chất, Apple có thể được coi là 4 công ty con và tất cả đều hợp nhất thành một. Apple là công ty cung cấp phần cứng, tạo ra phần mềm, bán dịch vụ và đảm nhân luôn khâu phân phối sản phẩm. Apple gần như đã bao trọn Supply Chain cho một sản phẩm công nghệ. Lĩnh vực mà tập đoàn của Steve Jobs hiện vẫn chưa thể chen chân vào được có lẽ là... tự sản xuất và cung cấp linh kiện cho chính mình để tạo ra thành phẩm.
Nhờ sự liên kết dọc, Apple đã kiểm soát gần như tất cả các khâu quan trọng nhất. Hãy tưởng tượng một công ty sẽ vô cùng nguy hiểm như thế nào khi vừa có trong tay thiết bị phần cứng (iPad, iPhone, iPod, Mac...), vừa sở hữu phần mềm (iOS, MacOS) và có thể tùy chỉnh phần mềm theo ý thích để phù hợp với phần cứng. Thêm vào đó là marketing và phân phối sản phẩm của Apple Store, liên kết với các dịch vụ cây nhà lá vườn như iTunes và iCloud, kiểm soát các đối tác bán hàng của App Store.
Apple cũng dẫn đầu thị trường nhạc số (số liệu năm 2009).
Trong khi đó, đa phần các đối thủ của Quả táo cắn dở đều chỉ đảm nhận một hoặc vài khâu trong chuỗi cung ứng. Ví như HTC chỉ sản xuất phần cứng, còn phần mềm là của Google (Android), marketing và phân phối sản phẩm thông qua các bên thứ 3. Bởi vậy, cạnh tranh với một công ty liên kết theo chiều dọc vô cùng chặt chẽ như Apple là điều cực kỳ khó khăn. Dù cho một công ty nào đó có thể tạo ra những thiết bị tuyệt vời như iPhone nhưng lại thiếu đi hệ điều hành phù hợp cũng như không có chiến dịch marketing hoàn hảo và các dịch vụ phụ thêm ấn tượng chắc chắn sẽ không thể nào đạt được thành công giống Apple.
Tất nhiên, không phải cứ công ty nào liên kết theo chiều dọc là sẽ chiếm được lợi thế cạnh tranh tuyệt đối. Apple chiếm được vị thế như ngày hôm nay cũng vì Steve Jobs và các cộng sự đã hoàn thành... quá tốt các công việc, đặc biệt là công đoạn phân phối sản phẩm qua hệ thống bán lẻ Apple Store. Bạn đọc có thể tham khảo tại đây để thấy được những điểm nội trội của các gian hàng Apple, điều mà chưa một công ty nào cho thấy họ có đủ tiềm năng để bắt kịp Quả táo cắn dở.
Apple Store: Thế mạnh của Apple trong chuỗi cung ứng.
Hãy nhìn sang một ví dụ là Samsung và dòng điện thoại Wave. Tập đoàn Hàn Quốc cũng có trong tay thiết bị tốt, linh kiện cây nhà lá vườn (màn hình, CPU, chip nhớ...) cũng như hệ điều hành “thửa” Bada. Tuy nhiên kết quả thì Wave vẫn chưa thể tỏa sáng vì các mẫu điện thoại dòng Wave cũng như hệ điều hành Bada đều không thực sự gây ấn tượng. Hay như HP, dù việc mua lại Palm và sở hữu trong tay hệ điều hành WebOS đầy tiềm năng thì hãng này cũng chưa thể đánh bại được Apple vì không có hệ thống bán hàng và marketing xuất sắc.
Bởi vậy, để có thể cạnh tranh được với Apple trong thời điểm hiện nay, các công ty có 2 lựa chọn. Một là cũng xây dựng hoạt động kinh doanh liên kết theo chiều dọc và phải làm tốt hơn Apple. Tuy nhiên điều này lại đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn và thời gian để phát triển chứ không thể là chuyện một sớm một chiều.
Thứ hai, đó là hợp tác với các đối tác chiến lược để tạo nên một chuỗi cung ứng mạnh mẽ. Apple có thể đang làm rất tốt các khâu trong liên kết dọc của mình, nhưng xét cụ thể trong một công đoạn, Apple không phải công ty số 1. Mặc dù vậy, điều khó khăn nhất là những gã khổng lồ về phân phối bán lẻ (như Walmart), marketing (IntegraClick, MediaTrust) thì đều không chuyên hoặc chưa bước chân vào lĩnh vực công nghệ...
Do đó, có thể thấy việc đánh bại Apple xem ra vẫn còn rất xa vời!
Trong phần sau, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu một thế mạnh khác mà Apple đang có trong tay.
(Còn tiếp)